Kỷ niệm 80 năm Ngày Bác Hồ gửi thư cho giới công thương (13/10) cũng là kỷ niệm 21 năm Ngày Doanh nhân Việt Nam, chúng ta cùng chiêm nghiệm những di sản vô giá từ tư tưởng kinh tế của Bác Hồ, đặc biệt là những quan điểm của Người về vai trò của đội ngũ doanh nhân để từ đó, phát triển đội ngũ doanh nhân thế hệ mới xứng tầm.
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về kinh tế là một hệ thống lý luận sâu sắc, vừa mang tính cách mạng, vừa mang tính thực tiễn, được hình thành từ sự kết hợp hài hòa giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với các giá trị văn hóa truyền thống và tinh hoa nhân loại. Cốt lõi của tư tưởng ấy là nguyên tắc tự chủ, tự lực, tự cường, không chỉ trong đấu tranh giành độc lập mà còn trong xây dựng và phát triển kinh tế đất nước. Người luôn nhấn mạnh phải phát huy nội lực, lấy sức ta để xây dựng cho ta, đồng thời học hỏi, hợp tác với bạn bè quốc tế. Quan điểm này không hề mâu thuẫn với hội nhập, mà chính là kim chỉ nam để Việt Nam chủ động, vững vàng trên trường quốc tế, tránh phụ thuộc và đánh mất bản sắc. Tư tưởng về phát triển kinh tế đi đôi với công bằng xã hội của Người cũng là một di sản vô giá, nhắc nhở chúng ta rằng mục tiêu cuối cùng của phát triển kinh tế phải là vì con người, vì đời sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân, không để ai bị bỏ lại phía sau. Bên cạnh đó, Người cũng luôn đề cao việc kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng, an ninh, xem đây là một mối quan hệ hữu cơ, đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn cho đất nước.
Một trong những di sản nổi bật nhất của Chủ tịch Hồ Chí Minh là quan điểm của Người về vai trò của đội ngũ doanh nhân. Trong bức thư gửi giới công thương năm 1945, Người đã chỉ rõ vai trò của họ trong sự nghiệp kiến thiết đất nước sau độc lập, xem họ như một lực lượng nòng cốt, tiên phong. Đây không chỉ là một sự trân trọng mà còn là một sự định vị chiến lược. Người đã nhìn thấy được tinh thần dấn thân, sự nhạy bén và khả năng tạo ra giá trị của họ. Trong bối cảnh hiện nay, tư tưởng này càng thêm ý nghĩa, trở thành kim chỉ nam cho việc xây dựng một đội ngũ doanh nhân vừa có tài, vừa có tâm.
Để xây dựng và phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam trên bản đồ kinh tế toàn cầu, cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt:
Thứ nhất, nâng cao năng lực lãnh đạo hiện đại, đổi mới sáng tạo đột phá, ứng dụng công nghệ phù hợp: Doanh nhân thế hệ mới phải là những người tiên phong trong việc học hỏi, cập nhật kiến thức, tư duy chiến lược và quản trị hiện đại. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ là số hóa quy trình mà còn là tạo ra những mô hình kinh doanh đột phá, những sản phẩm, dịch vụ mang tính cách mạng. Cụ thể, cần chủ động nắm bắt các xu hướng công nghệ mới như AI, Blockchain, IoT để tối ưu hóa hoạt động, nâng cao hiệu quả và tạo lợi thế cạnh tranh.
Thứ hai, xây dựng văn hóa doanh nhân chuyên nghiệp, chấp pháp nghiêm túc, đạo đức kinh doanh văn minh: Thương hiệu cá nhân và thương hiệu doanh nghiệp chỉ bền vững khi được xây dựng trên nền tảng của sự chuyên nghiệp và minh bạch. Doanh nhân phải là người tuân thủ pháp luật nghiêm túc, không chỉ trong nước mà còn tuân thủ các quy định quốc tế. Đồng thời, việc xây dựng đạo đức kinh doanh văn minh, có trách nhiệm với xã hội và môi trường không chỉ là trách nhiệm mà còn là chìa khóa để tạo dựng lòng tin, tạo ra giá trị bền vững.
Thứ ba, hợp tác, liên kết, chia sẻ kinh nghiệm hiệu quả: Việc hợp tác, liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, giữa các doanh nhân với nhau là vô cùng cần thiết. Các doanh nhân cần xây dựng các diễn đàn, hiệp hội, câu lạc bộ để chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau, tạo ra sức mạnh tập thể. Hơn nữa, việc liên kết với các doanh nghiệp, tập đoàn quốc tế sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận công nghệ, thị trường và các chuẩn mực quản trị tiên tiến.
Thứ tư, xây dựng thương hiệu cá nhân đặc sắc, phát triển thương hiệu doanh nghiệp toàn cầu bền vững: Điều này không chỉ giúp thu hút nhân tài, khách hàng mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc phát triển thương hiệu doanh nghiệp. Thương hiệu doanh nghiệp cần được xây dựng trên ba trụ cột: chất lượng sản phẩm, giá trị cốt lõi và trách nhiệm xã hội. Thương hiệu phải kể được câu chuyện độc đáo về văn hóa, con người Việt Nam, nhưng phải được thể hiện bằng ngôn ngữ và tiêu chuẩn toàn cầu.
Thứ năm, quảng bá thương hiệu ra quốc tế hiệu quả: Việc xây dựng một chiến lược marketing toàn cầu bài bản, chuyên nghiệp là yêu cầu bắt buộc để thương hiệu doanh nhân Việt có thể cạnh tranh và tỏa sáng trên bản đồ kinh tế thế giới.
Thứ sáu, kết nối hiệu quả với các doanh nghiệp, tổ chức quốc tế xứng tầm: Việc tham gia vào các diễn đàn kinh tế quốc tế, các hội thảo chuyên ngành sẽ giúp doanh nhân Việt có cơ hội trao đổi trực tiếp với các chuyên gia, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu thế giới. Đặc biệt, việc tham gia vào các dự án quốc tế bền vững sẽ giúp doanh nghiệp Việt không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn nâng cao uy tín, khẳng định vị thế của mình như một doanh nghiệp có trách nhiệm với cộng đồng toàn cầu.
Thứ bảy, lan tỏa văn hóa và giá trị Việt Nam thông qua thương hiệu doanh nhân và doanh nghiệp: Doanh nhân có thể trở thành những đại sứ văn hóa, lồng ghép tinh hoa văn hóa, lịch sử và con người Việt vào trong từng sản phẩm, dịch vụ, và câu chuyện thương hiệu của mình. Đây là cách để doanh nghiệp Việt xây dựng “quyền lực mềm”, tạo ra một vị thế đặc biệt trên thị trường quốc tế, không chỉ cạnh tranh bằng giá cả mà còn bằng bản sắc và trái tim. Điều này cũng chính là sự cụ thể hóa tinh thần tự lực, tự cường nhưng vẫn biết tận dụng sức mạnh văn hóa dân tộc trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Để các giải pháp này đi vào thực tiễn, cần có sự chung tay của nhiều bên:
- Đối với Chính phủ: Tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật, tạo cơ chế hỗ trợ hiệu quả và minh bạch cho doanh nghiệp. Cần có những chính sách đặc thù để khuyến khích đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển bền vững. Đẩy mạnh cải cách hành chính, cắt giảm thủ tục rườm rà để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, công bằng hơn nữa cho doanh nghiệp.
- Đối với doanh nghiệp: Chủ động, sáng tạo trong việc ứng dụng công nghệ, đổi mới mô hình kinh doanh. Doanh nhân cần phải là người chấp pháp nghiêm túc, đặt đạo đức kinh doanh lên hàng đầu. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác, liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài nước để tạo ra những chuỗi giá trị mạnh mẽ, có sức cạnh tranh cao. Đầu tư vào con người, vào năng lực quản trị là yếu tố then chốt.
- Đối với các tổ chức, hiệp hội, đại học: Các tổ chức này đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, nghiên cứu và hỗ trợ doanh nghiệp. Cần có sự kết nối hiệu quả giữa doanh nghiệp với các trường đại học để chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Các hiệp hội cần trở thành cầu nối giữa doanh nghiệp với Chính phủ, đồng thời là nơi chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ tư vấn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, để cùng nhau phát triển chuỗi giá trị hiệu quả.
(*) Nguyên Phó Trưởng khoa Tài chính - Kế toán Trường Đại học Công Thương TP.HCM
Nguyễn Hoàng Dũng (*)
