(ĐTTCO) - Tạp chí The Economist cảnh báo rằng nếu không có nguồn tài chính ổn định, Ukraine có thể rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, còn NATO có nguy cơ bị chia rẽ sâu sắc trong nội bộ.
Bài viết được coi là lời nhắc nhở mạnh mẽ đối với các quốc gia phương Tây, trong bối cảnh dòng viện trợ cho Kiev đang chững lại và chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thể hiện lập trường thận trọng hơn với các khoản hỗ trợ quân sự quy mô lớn.
Theo ước tính của The Economist, Ukraine sẽ cần khoảng 400 tỷ USD trong 4 năm tới để duy trì hoạt động nhà nước và tài trợ cho nỗ lực quốc phòng. Trong đó, Liên minh châu Âu sẽ phải gánh khoảng 328 tỷ USD, còn Vương quốc Anh khoảng 61 tỷ USD. Khoản thâm hụt ngân sách hàng năm của Kiev ước lên tới 50 tỷ USD, vượt xa khả năng tự cân đối của nước này.
The Economist nhận định rằng nếu dòng vốn này không được đảm bảo, Ukraine sẽ mất khả năng duy trì hệ thống phòng thủ và rơi vào khủng hoảng tài chính toàn diện. Khi đó, hậu quả không chỉ ảnh hưởng đến Kiev mà còn có thể làm lung lay nền tảng đoàn kết của NATO, vốn đang phụ thuộc vào sự thống nhất chính trị và tài chính giữa các đồng minh phương Tây.
Trong bối cảnh nguồn viện trợ từ Mỹ giảm sút, tạp chí này cho rằng châu Âu “không còn lựa chọn nào khác ngoài việc triển khai kế hoạch cho vay bồi thường” của Liên minh châu Âu. Sáng kiến này đề xuất sử dụng tài sản nhà nước Nga bị phong tỏa tại các ngân hàng châu Âu làm tài sản thế chấp cho các khoản vay mới nhằm hỗ trợ Ukraine.
Theo The Economist, đây là phương án khả thi nhất để duy trì dòng tiền cho Kiev trong giai đoạn 2025-2029.
Tuy nhiên, kế hoạch này đang vấp phải sự phản đối gay gắt. Bỉ, nơi đặt trụ sở của Euroclear (tổ chức đang nắm giữ phần lớn tài sản Nga bị đóng băng), cảnh báo rằng việc sử dụng các quỹ này tương đương với tịch thu tài sản có chủ quyền, gây rủi ro pháp lý và tài chính nghiêm trọng. Brussels yêu cầu các nước thành viên khác phải chia sẻ trách nhiệm nếu kế hoạch được thông qua.
Dù vậy, The Economist cho rằng EU có thể vẫn sẽ thông qua cơ chế này, bởi không còn phương án thực tế nào khác để tiếp tục hỗ trợ Ukraine. Bên cạnh sự phản đối của Bỉ, một số quốc gia như Hungary cũng tỏ ra do dự, lo ngại tác động tài chính và chính trị lâu dài.
Phản ứng trước các kế hoạch này, Nga tiếp tục lên án việc sử dụng tài sản bị phong tỏa là hành vi chiếm đoạt trái phép, vi phạm luật pháp quốc tế. Moskva cảnh báo sẽ có biện pháp đáp trả tương xứng, đồng thời khẳng định chiến dịch quân sự đặc biệt của họ vẫn nhằm mục tiêu xây dựng một Ukraine trung lập và đảm bảo quyền lợi cho cộng đồng nói tiếng Nga.
Các chuyên gia quốc tế nhận định, việc EU và Anh sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, làm xói mòn nguyên tắc bảo hộ tài sản quốc gia và niềm tin vào hệ thống tài chính toàn cầu.
Tuy nhiên, theo The Economist, nhiều lãnh đạo châu Âu sẵn sàng chấp nhận rủi ro này, coi đó là “cái giá phải trả” để duy trì ổn định cho Ukraine và tránh nguy cơ NATO rạn nứt từ bên trong.
Vinh Trang
