Malaysia vừa có động thái siết chặt nhập khẩu nhựa, qua đó vừa bảo đảm nguồn cung cho sản xuất, vừa ngăn chặn dòng rác bẩn gây ô nhiễm. Quy định mới được giới quan sát đánh giá là bước ngoặt trong hành trình xây dựng nền kinh tế tuần hoàn của quốc gia Đông Nam Á này.
Theo đó, Bộ Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia (MITI) công bố loạt quy định mới về nhập khẩu rác thải nhựa, giao cho Tập đoàn SIRIM Berhad - tổ chức nghiên cứu và phát triển (R&D) công nghệ hàng đầu của Malaysia trực thuộc MITI - giám sát chặt chẽ thông qua hệ thống Giấy chứng nhận chấp thuận (COA). Mọi lô hàng rác thải nhựa nhập khẩu bắt buộc phải có COA do SIRIM cấp. Quy định mới nằm trong Lệnh sửa đổi (Cấm nhập khẩu) năm 2025 của Chính phủ Malaysia, thay thế giấy phép nhập khẩu truyền thống, nhấn mạnh nguyên tắc “chỉ chấp nhận rác thải nhựa chất lượng cao” phục vụ sản xuất, tái chế.
Các điều kiện nhập khẩu được quy định chi tiết: phế liệu phải đạt độ tinh khiết polymer tối thiểu 99,5%, tạp chất phi nhựa không vượt quá 2%, đồng thời nghiêm cấm tuyệt đối các dư lượng thực phẩm, dầu mỡ, hóa chất độc hại hay rác thải điện tử. Theo tờ The Edge Malaysia, mục tiêu của quy định mới là đảm bảo chỉ những dòng phế liệu sạch, đồng nhất, có khả năng tái chế thực sự mới được nhập vào nước này, qua đó giảm phụ thuộc vào nhựa nguyên sinh và giảm chôn lấp - đúng tinh thần cân bằng giữa tăng trưởng và bảo vệ môi trường mà Chính phủ Malaysia đang theo đuổi.
Ngoài việc kiểm định tại nguồn xuất khẩu, SIRIM còn tiến hành đánh giá định kỳ đối với nhà máy tái chế trong nước, yêu cầu doanh nghiệp chứng minh năng lực công nghệ, giấy phép hoạt động hợp pháp và hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn môi trường. Nói cách khác, Malaysia chỉ mở cửa cho dòng “nguyên liệu thứ cấp sạch” - loại có thể đưa thẳng vào chuỗi sản xuất mà không kéo theo hệ lụy ô nhiễm và chi phí xử lý khổng lồ.
Chính sách mới này nằm trong lộ trình Malaysia Plastics Sustainability Roadmap 2021-2030, với mục tiêu cắt giảm 15% nhựa nguyên sinh trong sản xuất bao bì vào năm 2030, đồng thời thúc đẩy tái chế và sử dụng nhựa tái sinh làm nguyên liệu đầu vào.
Theo thống kê của Bộ Môi trường Malaysia, hiện mỗi năm, nước này tiêu thụ khoảng 1,1 triệu tấn nhựa bao bì, nhưng tỷ lệ tái chế chính thức chỉ đạt gần 30%. Free Malaysia Today ngày 18-8 dẫn lời Bộ trưởng MITI Tengku Zafrul Aziz nhấn mạnh: “Malaysia không thể tiếp tục trở thành bãi rác cho thế giới. Chúng ta cần một cơ chế bảo đảm rằng chỉ những phế liệu đạt chuẩn, có thể tái sử dụng hiệu quả mới được đưa vào quốc gia. Đây là cách để cân bằng giữa bảo vệ môi trường và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”.
Sau lệnh cấm nhập rác của Trung Quốc (2018), Malaysia nhanh chóng trở thành một trong những điểm đến lớn nhất của rác thải nhựa thế giới. Dữ liệu từ Mạng lưới Hành động Basel cho thấy, chỉ riêng trong tháng 2 năm nay (tháng gần nhất có số liệu thống kê), Anh đã xuất khẩu 4.200 tấn rác thải nhựa sang Malaysia.
Sau cùng, câu chuyện Malaysia gửi ra khu vực một thông điệp rõ ràng: tăng trưởng và bảo vệ môi trường có thể đồng hành nếu biết “tái thiết kế” dòng chảy vật liệu. Ở cấp độ chính sách, đây là bước nối dài để Malaysia tránh trở thành “thùng rác thế giới”, trong khi doanh nghiệp trong nước có thêm động lực đầu tư vào công nghệ, mô hình tuần hoàn và chuỗi cung ứng xanh. Đây cũng là những trụ cột giúp nền kinh tế bền vững hơn trong thập niên tới.
HẠNH CHI
