Các chuyên gia tại tọa đàm “Robot và tự động hóa thông minh” do Quỹ VinFuture tổ chức sáng 4-12, tại Hà Nội cho thấy robot đang tiến gần hơn tới đời sống con người nhờ vật liệu mềm, trí tuệ vật lý và các công nghệ AI thế hệ mới.
Trong bối cảnh tự động hóa, robot và trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh trên toàn cầu, các công nghệ cảm biến, vật liệu mới và hệ thống tương tác thông minh giúp robot an toàn, linh hoạt và gần với con người hơn.
GS Kurt Kremer, Viện Nghiên cứu Polymer Max Planck (Đức), nhấn mạnh vật liệu mềm đang mở lối cho thế hệ robot linh hoạt, dễ chế tạo và thân thiện môi trường. Các polyme tiên tiến có thể tự co giãn theo nhiệt độ, pH hay áp suất, cho phép robot thực hiện những chuyển động tinh tế, phù hợp với các tác vụ cần độ chính xác cao. Khi vật liệu mềm được kết hợp với khả năng dẫn điện và các đặc tính điện môi, chúng tạo tiền đề cho hệ thống truyền động mềm và thậm chí mô phỏng “hình thái thần kinh”, một bước tiến quan trọng để robot thích nghi giống sinh học hơn.
Ở góc độ ứng dụng, GS Ho Young Kim (Đại học Quốc gia Seoul, Hàn Quốc) chỉ ra thách thức lớn khi robot phải thao tác với vật liệu mềm như vải, thực phẩm hay vật tư y tế. Robot truyền thống vốn tối ưu cho vật cứng, trong khi chỉ một thay đổi nhỏ ở điểm kẹp cũng khiến vật mềm biến dạng hoàn toàn. Nhóm của ông đã phát triển hệ thống gắp bằng màng đàn hồi, giúp robot xử lý ổn định từng tấm vải và cả đối tượng sinh học mềm, từ đó chế tạo máy “lên số”, công đoạn trước đây chỉ con người có thể làm.
Ở hướng robot hình người, GS Tan Yap Peng, Hiệu trưởng VinUni cho rằng trí tuệ vật lý là yếu tố quyết định để robot hiểu thế giới và hành động trong môi trường con người. Các mô hình học từ dữ liệu video và hình ảnh cho phép robot suy luận, tiếp nhận chỉ dẫn và thực hiện chuỗi thao tác phức tạp, dù vẫn còn thách thức về trí nhớ dài hạn và tính đa nhiệm.
Ngoài ra, robot chăm sóc người già được xem là giải pháp chiến lược trước bài toán già hóa dân số ở nhiều quốc gia châu Á. Robot có thể hỗ trợ vận động, theo dõi sức khỏe, đồng hành tinh thần, giúp giảm áp lực thiếu hụt lao động trẻ. Tuy nhiên, như GS Tan Yap Peng nhấn mạnh, điều quan trọng là xã hội phải xác định ranh giới robot được phép làm gì và trách nhiệm thuộc về ai khi robot can thiệp vào đời sống con người.
Theo các chuyên gia, sự kết hợp giữa vật liệu mềm, AI đa phương thức và trí tuệ vật lý đang đưa robot tiến gần hơn tới khả năng sống, học và hành động trong cùng không gian với con người.
VĨNH XUÂN
