Khi Double Eleven - sự kiện mua sắm nhân dịp Ngày Độc thân (11/11) của Trung Quốc bước sang năm thứ mười sáu, đã không còn những con số "kỳ diệu" nữa.

Khởi đầu của kỷ nguyên thương mại điện tử Trung Quốc

Sự kiện mua sắm Lễ Độc thân (11/11), hay Double Eleven, là sự kiện mua sắm do Trung Quốc khởi xướng và hiện cũng đã trở thành ngày hội mua sắm lớn nhất tại quốc gia tỷ dân.

Nhà cung cấp dịch vụ trực tuyến và nền tảng thương mại điện tử Alibaba đã bắt đầu sự kiện nổi tiếng này vào ngày 11/11/2009, đưa ra các mức giảm giá hấp dẫn để thu hút người mua sắm chi tiêu nhiều hơn.

Năm 2009, ngành thương mại điện tử Trung Quốc đang trên đà phát triển. Vào thời điểm đó, Tmall vẫn được gọi là Taobao Mall, trong khi JD.com của Liu Qiangdong mới thoát khỏi cuộc khủng hoảng và nhận được khoản tài trợ 21 triệu USD do Capital Today dẫn đầu vào đầu năm. Khái niệm B2C vẫn chưa bén rễ trong tâm trí người dùng Internet thông thường. Ngay cả Baidu, công ty đang chuẩn bị gây tiếng vang lớn trong lĩnh vực thương mại điện tử, cũng chỉ ra mắt "Youa" dựa trên mô hình C2C.

Vào năm đầu tiên ngày hội mua sắm Độc thân được tổ chức trên nền tảng Taobao Mall, đây cũng được coi là khởi đầu mới của kỷ nguyên thương mại điện tử. Vào thời điểm này, 27 thương hiệu tham gia sự kiện đã tạo ra doanh thu 50 triệu NDT trong một ngày duy nhất.

Một năm sau đó, tức năm 2010, doanh thu từ Double Eleven đã được nhân đôi, vượt quá 100 triệu NDT. Đến năm 2012, doanh thu từ dịp lễ mua sắm này (đã được kéo dài hơn 1 ngày 11/11) lên tới 10 tỷ NDT.

Năm 2018, ngày hội Độc thân đã tạo ra doanh thu vượt mức 100 tỷ USD cho nền tảng Taobao.

Năm 2015, khi được hỏi liệu sự kiện mua sắm ngày Độc thân có tiếp tục được tổ chức hay không, tỷ phú Jack Ma trả lời: "Double Eleven tồn tại ít nhất 100 năm. Năm nay là lần thứ 7 và còn có 93 lần nữa. Double Eleven có thể sẽ tồn tại lâu hơn Alibaba".

Trong cuộc mua sắm với sự tham gia của toàn thể người dân này, các kỷ lục giao dịch liên tục bị phá vỡ qua từng năm, trở thành minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử trong nền kinh tế tiêu dùng Trung Quốc với tốc độ chưa từng thấy.

“Tôi còn nhớ hồi còn học đại học, mấy năm liền, cả ký túc xá đều thức đêm, chen chúc ngoài ban công để bắt mạng, thêm đồ vào giỏ hàng sau đó chờ tới 0h để thanh toán", một người dùng chia sẻ trên mạng xã hội.

"Giờ đây khi đi làm, tôi không có nhiều thời gian và cũng không có sức lực để tính toán. Tôi thậm chí còn không để ý đến việc khi nào Double Eleven sẽ bắt đầu trong năm nay. Tôi chỉ mua bất cứ thứ gì tôi muốn", người này nói thêm.

Thương mại phát sóng trực tiếp lên ngôi

Bước sang năm thứ 16 triển khai sự kiện mua sắm lớn nhất năm, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế trong nước còn ảm đạm, các nền tảng TMĐT này không còn nỗ lực hết mình để tuyên truyền sự kiện.

Bên cạnh đó, một xu hướng thương mại mới đã được hình thành, là việc mua hàng trong các phòng phát sóng trực tiếp (livestream). Việc những phòng phát liên tục xuất hiện 24/7 với nhiều khuyến mãi giảm giá khiến người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn và nhiều cơ hội mua hàng giá rẻ, không cần phải chờ tới lễ hội giảm giá để đặt hàng nữa.

"Tôi nghĩ rằng ảnh hưởng của kiểu tiêu dùng bốc đồng này, đặc biệt là các chương trình khuyến mãi lớn hàng năm, thực tế đã bị loại bỏ trong thời đại phát sóng trực tiếp. Người dẫn chương trình cũng có thể tung ra các chương trình khuyến mãi lớn hoặc tiêu dùng tập trung trong một khoảng thời gian ngắn, theo một nghĩa nào đó, đó cũng chỉ là một sự tiêu dùng thúc đẩy nhỏ, đã dần thay đổi nhiều thói quen của người tiêu dùng", Hou Jiyong, đối tác sáng lập của Fengyun Capital và là một nhân viên truyền thông cấp cao, đã theo dõi chủ đề Double Eleven trong nhiều năm, chia sẻ.

Anh Hou tin rằng từ góc độ hiệu quả chi phí, chi phí của các lễ hội mua sắm thương mại điện tử quy mô lớn trước đây thực sự rất cao, trong khi việc livestream trên các ứng dụng công nghệ hiện có chi phí thấp hơn nhiều.

Trong lễ hội 11/11 năm nay, khối lượng giao dịch của phòng phát sóng trực tiếp đã tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về vấn đề này, Chu Chen, người phụ trách Hoạt động Sinh thái Phát sóng Trực tiếp của Taobao, đã thẳng thắn nói rằng Double Eleven năm nay là bước ngoặt cho phát sóng trực tiếp và là một nút thắt mang tính biểu tượng.

Trước đây, các công ty thương mại điện tử lớn thường báo cáo giá trị hàng hóa gộp, một thước đo doanh số bán hàng theo thời gian của ngành, nhưng đã không làm như vậy trong năm thứ 3 liên tiếp do tâm lý người tiêu dùng yếu.

Đối với Ngày độc thân năm nay, Alibaba tuyên bố “tăng trưởng mạnh mẽ” trong GMV và “số lượng người mua tích cực kỷ lục”, trong khi JD.com cho biết số lượng người mua sắm trên nền tảng của họ đã tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù doanh số Lễ hội Ngày Độc thân năm nay được cho là vượt kỳ vọng với một số thương hiệu, nhưng thay vì doanh số tăng trên diện rộng, chỉ có một số nhóm tăng trưởng trong các danh mục như ngoài trời, chăm sóc thú cưng và đồ chơi “hộp mù”.

"Điều nhiệm màu" trở thành điều bình thường

Nếu 16 năm trước Tmall tạo ra các lễ hội để tồn tại thì ngày nay, 16 năm sau, thương mại điện tử đã trở thành hệ điều hành thương mại không thể thiếu đối với tất cả mọi người.

Cựu Giám đốc điều hành Alibaba Zhang Yong từng thẳng thắn nói rằng hầu hết những quyết định được gọi là "chiến lược" có vẻ thành công ngày nay thường đi kèm với những lựa chọn thụ động vô tình, khác với lòng dũng cảm của những người ra quyết định trước khi, khi họ phải thực hiện một điều gì đó đột phá để tiến về phía trước.

Việc thúc đẩy lễ hội mua sắm 11//1 mang lại cho Alibaba không chỉ là sự gia tăng số lượng giao dịch mà là sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái, bao gồm thanh toán di động, điện toán đám mây, văn hóa và giải trí, O2O, du lịch trực tuyến, hậu cần và các lĩnh vực khác. Nói đến Alibaba, không ai có thể tin rằng nó xuất phát từ một công ty thương mại điện tử.

Nhưng giờ đây, dữ liệu giao dịch đã không còn được hiển thị trên những màn hình lớn, và doanh số tổng thể cho toàn bộ dịp lễ cũng không còn được công bố, người ta chỉ còn có thể cảm thấy tiếc nuối cho một thời hoàng kim đã qua.

Đã không còn những màn hình lớn thông báo tổng khối lượng giao dịch trong dịp sale 11/11 mỗi năm.

Tuy nhiên, không ai có thể phủ nhận sự "nhiệm màu" mà lễ hội Độc thân đã từng mang tới cho nền kinh tế Trung Quốc nói chung và ngành thương mại điện tử nói riêng.

Mặc dù phép màu đã kết thúc, nhưng đằng sau phép màu là một thứ gì đó trở lại bình thường, chứ không hề tầm thường. Ngành TMĐT của Trung Quốc hiện đã trở thành trụ cột nhất định, là nền tảng cho những xu hướng phát triển mới. Và khi kinh tế nước này phục hồi, tất cả đều tin tưởng những giai đoạn phát triển mới sẽ đến, những kỳ tích mới sẽ lại được tạo ra.

Những dấu hiệu đáng mừng

Theo tờ Yicai, nền tảng JD.Com đã chứng kiến ​​số lượng người mua sắm tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái trong dịp lễ Double Eleven năm nay, với khối lượng đơn hàng từ các phòng phát trực tiếp tăng gần gấp 4 lần.

Doanh thu của hơn 17.000 thương hiệu đã tăng hơn gấp 5 lần và hơn 30.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ đã chứng kiến ​​doanh số tăng gấp đôi.

Trong khi đó, Tmall của Alibaba Group Holding tiết lộ tính đến đêm 11/11, doanh thu của gần 590 thương hiệu trong ngày hội Độc thân đã vượt qua 100 triệu NDT (14 triệu USD), tăng 47% so với năm trước, lập kỷ lục mới.

Theo công ty mẹ có trụ sở tại Hàng Châu, gần 80 thương hiệu mỹ phẩm trên Tmall đã đạt được tổng khối lượng hàng hóa trên 100 triệu NDT trong lễ hội mua sắm.

Doanh số của hơn 9.600 thương hiệu đồ gia dụng và đồ nội thất đã tăng gấp đôi và 139 thương hiệu trong số đó đã đạt doanh số trên 100 triệu NDT.

Các thương hiệu điện tử hàng đầu như Apple và Huawei, cùng với 32 nhà bán thiết bị khác, mỗi thương hiệu đều tạo ra doanh số trên 100 triệu NDT, trong khi hơn 1.100 thương hiệu công nghệ đã chứng kiến ​​GMV của họ tăng gấp đôi.

Ngoài ra, Tmall còn có gần 120 phòng phát trực tiếp với giao dịch vượt quá 100 triệu NDT, lập kỷ lục mới với 49 phòng trong số này ghi nhận tốc độ tăng trưởng trên 100%.

Truyền thông trong nước và quốc tế đều kỳ vọng với những biện pháp thúc đẩy kinh tế mà Trung Quốc mới công bố, sức tiêu dùng sẽ được đẩy mạnh và những con số lớn hơn sẽ xuất hiện trong dịp lễ mua sắm ngày Độc thân năm sau.