Sự già hóa dân số và nhu cầu đặc thù của người cao tuổi là cơ sở nền tảng của nền kinh tế bạc, thúc đẩy hình thành trụ cột mới phát triển kinh tế chất lượng cao nhằm duy trì, giảm bớt gánh nặng kinh tế dành cho người cao tuổi, thúc đẩy sự hài hòa và ổn định xã hội…

Nền kinh tế bạc ngày càng được quan tâm ở các quốc gia.

Nền kinh tế bạc, khái niệm bao gồm mọi hoạt động kinh tế liên quan đến tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ của những người từ 50 tuổi trở lên, đang trở thành một xu hướng tất yếu khi dân số toàn cầu ngày càng già hóa.

Thuật ngữ này xuất hiện lần đầu tại Nhật Bản trong những năm 1970, quốc gia có tỷ lệ người trên 65 tuổi cao nhất thời bấy giờ, để chỉ thị trường dành cho người cao tuổi với các lĩnh vực đa dạng như y tế, ngân hàng, ô tô, nhà ở, viễn thông, giải trí và du lịch.

Báo cáo của Ủy ban các vấn đề kinh tế và xã hội của Liên hợp quốc công bố vào đầu năm 2023 xác định "già hóa dân số" là một xu hướng toàn cầu.

Khi tuổi tác tăng lên, nhu cầu về sức khỏe thể chất, chăm sóc hàng ngày và chăm sóc dài hạn của người cao tuổi cũng tăng đáng kể. Đặc biệt, nhóm người cao tuổi trên 80 tuổi có nhu cầu cấp thiết về các dịch vụ chăm sóc phục hồi chức năng, phòng ngừa và quản lý bệnh tật.

Ước tính thế giới hiện có trên 761 triệu người từ 65 tuổi trở lên, con số này dự kiến tăng lên 1,6 tỷ người vào năm 2050. Số người từ 80 tuổi trở lên trên thế giới cũng tăng nhanh chóng. Khi tuổi tác tăng lên, nhu cầu về sức khỏe thể chất, chăm sóc hàng ngày và chăm sóc dài hạn của người cao tuổi cũng tăng lên đáng kể.

Năm 2020, thị trường toàn cầu cho sản phẩm và dịch vụ dành cho người cao tuổi được ước tính đạt giá trị khoảng 15 nghìn tỷ USD. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến sẽ chứng kiến tăng trưởng nhanh nhất trong nền kinh tế bạc, do tốc độ già hóa dân số tăng nhanh ở các quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Ở châu Âu, nền kinh tế bạc chiếm khoảng 25% GDP, với những quốc gia như Ý và Đức có tỷ lệ dân số cao tuổi đặc biệt cao.

Theo thống kê nhóm dân số cao tuổi (65+ tuổi) của Nhật Bản năm 2022 là 36,2 triệu người, chiếm 29% tổng dân số . Dự báo đến năm 2030, nhóm dân số cao tuổi sẽ tăng lên là 37,3 triệu người nhưng lại chiếm tới 31% tổng dân số Nhật Bản (do mức sinh giảm, quy mô dân số cũng giảm) và sẽ tiếp tục tăng lên đến gần 40% tổng dân số vào năm 2060.

Tại Việt Nam, giai đoạn già hóa dân số ở Việt Nam bắt đầu từ năm 2011 với số người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) chiếm 7% tổng dân số. Năm 2021, người cao tuổi Việt Nam chiếm 8,3% tổng dân số, tức 8,16 triệu người cao tuổi. Và ước tính có thể sẽ chuyển từ già hóa sang xã hội già vào năm 2036 (Theo Ủy ban Kinh tế - Xã hội châu Á - Thái Bình Dương của Liên hợp quốc). Khoảng thời gian này ngắn hơn đáng kể so với các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia hay Nhật Bản.

Theo dự báo, số người cao tuổi của Việt Nam sẽ tăng lên 16,8 triệu người vào năm 2039 và đạt 25,2 triệu người vào năm 2069. Về tỷ lệ, dự báo đến năm 2030 số người cao tuổi chiếm 17% và tăng lên 25% vào năm 2050.

Trên cơ sở điều kiện thực tế của Việt Nam và kinh nghiệm của một số nước, ở giai đoạn hiện nay, theo chúng tôi Việt Nam nên bắt tay ngay vào nghiên cứu, đưa ra tầm nhìn, xây dựng chính sách, pháp luật, chiến lược, kế hoạch hành động cụ thể để kích hoạt và phát triển nền kinh tế bạc.

Mở ra cơ hội hấp dẫn cho thị trường Việt Nam

Nền kinh tế bạc tạo ra cơ hội đầu tư, phát triển cho nhiều lĩnh vực: Có thể kể đến: Chăm sóc sức khỏe (Dịch vụ y tế, điều dưỡng, dịch vụ chăm sóc tại nhà, và các sản phẩm, thiết bị y tế đặc thù cho người cao tuổi); bất động sản (nhà ở, nghỉ dưỡng, các trung tâm chăm sóc dài hạn, các khu nghỉ dưỡng thân thiện với người cao tuổi;...); vui chơi giải trí (Du lịch, hoạt động giải trí, sự kiện văn hóa và nghệ thuật, thể thao, các câu lạc bộ xã hội…); Thực phẩm và dinh dưỡng (Sản phẩm thực phẩm, thực phẩm chức năng được thiết kế riêng để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của người cao tuổi); Dịch vụ tài chính (Bảo hiểm y tế, bảo hiểm chăm sóc điều dưỡng, tiết kiệm hưu trí, tư vấn tài chính cá nhân và đầu tư, quản lý tài sản cho người cao tuổi,..);...

Một yếu tố cần quan tâm là sức khỏe của nhóm người cao tuổi ở Việt Nam. Thống kê của Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình cho thấy tuổi thọ bình quân của người Việt Nam tăng nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp so với nhiều nước. Số năm phụ nữ sống có bệnh tật trung bình khoảng 11 năm và nam giới khoảng 8 năm. Người cao tuổi đối diện với gánh nặng "bệnh tật kép" và thường mắc các bệnh mạn tính như mạch vành, tăng huyết áp, tiểu đường, thoái hóa khớp, ung thư…

Mặt khác, mỗi nhóm người cao tuổi ở các độ tuổi khác nhau lại có những nhu cầu riêng. Người mới nghỉ hưu hưởng nhiều tới đời sống cộng đồng, văn hóa và giải trí, nhóm người cao tuổi hơn hưởng nhiều tới chăm sóc sức khỏe và nhóm người rất cao tuổi hướng tới chăm sóc sức khỏe, sự an nhàn và tiện nghi trong cuộc sống.

Vì thế, chăm sóc sức khỏe và các lĩnh vực liên quan được xem là cơ hội vàng để đầu tư phát triển tầm nhìn trung và dài hạn, bất động sản chăm sóc sức khỏe tích hợp tiện ích nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí được đánh giá là lĩnh vực đầy tiềm năng.

Việt Nam cần làm gì?

Để phát triển toàn diện nền kinh tế bạc tại Việt Nam, trước hết cần có tầm nhìn, nhận thức chính xác, đầy đủ về nhu cầu, động lực, định hướng của nền kinh tế bạc. Sự trỗi dậy của nền kinh tế bạc phản ánh sự đánh giá lại của xã hội đối với người cao tuổi, xã hội không còn coi họ chỉ là gánh nặng kinh tế mà thay vào đó ghi nhận sự đóng góp của họ cho xã hội và tiềm năng của họ với tư cách là người tiêu dùng.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, cần tăng cường hoạt động truyền thông về nền kinh tế bạc đến cộng đồng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước; chú trọng quảng bá các doanh nghiệp, hoạt động, sản phẩm nền kinh tế bạc điển hình.

Các chiến dịch truyền thông tập trung vào nâng cao nhận thức về vai trò của người cao tuổi trong xã hội, nhấn mạnh giá trị mà họ mang lại; xóa bỏ định kiến, tạo điều kiện cho người cao tuổi tham gia hoạt động xã hội, văn hóa và lao động để thay đổi quan niệm về tuổi già, giúp họ sống khỏe mạnh và chủ động hơn.

Trong thời gian sắp tới, cần tiếp tục xây dựng các chính sách tổng hợp hướng tới việc cải thiện chất lượng cuộc sống của người cao tuổi, phát huy vai trò của họ trong xã hội và khai thác các tiềm năng kinh tế từ nhóm này.

Các chính sách về nền kinh tế bạc nên được xây dựng với nội dung trọng tâm là nhấn mạnh vai trò của nền kinh tế bạc, định hướng các lĩnh vực ưu tiên phát triển, các chính sách hỗ trợ đối với nền kinh tế bạc tại Việt Nam.

Những chính sách này không chỉ giúp cải thiện cuộc sống của người cao tuổi mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận một thị trường tiềm năng để nền kinh tế bạc trở thành động lực mới cho sự phát triển của Việt Nam.

Đồng thời, cần hoàn thiện pháp luật về nền kinh tế bạc. Hiện nay, Việt Nam đã có nhiều quy định pháp luật liên quan tới người cao tuổi, thể hiện sự quan tâm, chăm sóc, phát huy vai trò của người cao tuổi trong đời sống xã hội.

Nắm bắt được xu hướng và sự phát triển của nền kinh tế, CTCP nhân lực Việt Nam - Nhật Bản (JAVICO) ra mắt dự án Hệ thống dưỡng lão Green Home.

Trong năm 2023, Công ty Cổ phần nhân lực Việt Nam - Nhật Bản (JAVICO) (thành viên của Công ty Cổ phần PGT Holdings) đã chính thức ra mắt dự án Hệ thống dưỡng lão Green Home, hệ thống dưỡng lão tiêu chuẩn Nhật Bản tại Hà Nội.

JAVICO là đơn vị thành viên thuộc PGT Holdings (HNX: PGT), chính thức đi vào hoạt động từ tháng 3 năm 2014 là đơn vị được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cấp Giấy phép hoạt động trong lĩnh vực đưa người đi làm việc ở nước ngoài số 739/GP-Bộ LĐTBXH, cấp ngày 28/01/2016. JAVICO chuyên phái cử nguồn nhân lực lao động có chất lượng sang Nhật Bản. JAVICO luôn có mong muốn trở thành cầu nối uy tín cho Việt Nam - Nhật Bản và phát triển nguồn nhân lực có đức, có tài, tích lũy vốn, kiến thức để trở về phát triển quê hương.

Hệ thống dưỡng lão Green Home được thiết kế nội thất, trang thiết bị y tế nhập khẩu trực tiếp từ Nhật Bản và các nước tiên tiến, đảm bảo mang đến trải nghiệm dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trải nghiệm dịch vụ nghỉ dưỡng tốt nhất. Dự án không chỉ đơn thuần mang đến cho người cao tuổi nơi chăm sóc sức khỏe với hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại mà còn là điểm đến nghỉ dưỡng cao cấp, kiến tạo nên cộng đồng người cao tuổi tại Hà Nội.

Thông qua dự án lần này, ngoài việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi theo tiêu chuẩn khắt khe của Nhật Bản, còn là nơi đào tạo điều dưỡng đáp ứng tiêu chuẩn Nhật Bản để cung ứng nhân lực cho thị trường xuất khẩu lao động và tiếp nhận lại những người đã hết thời hạn lao động điều dưỡng tại Nhật Bản về làm việc tại đây.

Khép lại phiên giao dịch ngày 18/10/2024, mã PGT đóng cửa với mức giá 4,000 VNĐ./