Báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) mới nhất từ EuroCham cho thấy BCI đã tăng nhẹ trong quý III/2024, phản ánh tín hiệu tích cực trong tâm lý kinh doanh dù vẫn còn những thách thức kinh tế do hậu quả của bão Yagi và những rào cản trong vận hành doanh nghiệp.

Niềm tin kinh doanh tăng trở lại

Ngày 8/10, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đã công bố báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI)  quý III/2024, đưa ra góc nhìn đa chiều về bối cảnh kinh tế của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam.

Theo đó, chỉ số BCI đã tăng đáng kể, từ 45,1 trong quý III/2023 lên 52 trong quý III/2024, đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ trong một năm đầy biến động trước các yếu tố ngoại cảnh.

So sánh với quý trước, BCI cũng tăng nhẹ so với mức 51,3 của quý II. Mặc dù vậy, niềm tin kinh doanh hiện vẫn đang ở mức thấp hơn so với mức 52,8 ghi nhận vào quý I năm nay, cho thấy những thách thức của môi trường vĩ mô.

Theo báo cáo của EuroCham, dù siêu bão Yagi Siêu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạ tầng và nông nghiệp tại miền Bắc Việt Nam với tổng thiệt hại ước tính tới 1,63 tỷ USD, gần một nửa doanh nghiệp tham gia khảo sát (47,4%) vẫn tin rằng tình hình kinh tế vĩ mô sẽ có sự cải thiện trong quý tới.

TP. Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) là một trong những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề do siêu bão Yagi.

Thêm vào đó, triển vọng dài hạn vẫn ở mức cao, với 69,3% kỳ vọng về môi trường kinh doanh thuận lợi trong vòng năm năm tới.

“Bất chấp những căng thẳng kinh tế gần đây do bão Yagi gây ra, sự kiên cường và thích ứng của cả nền kinh tế Việt Nam và các doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại đây được thể hiện rõ qua khảo sát. Kết quả này không chỉ là những con số; chúng tô điểm một bức tranh toàn cảnh nêu bật sự phát triển của Việt Nam như một trung tâm kinh doanh chiến lược," ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham, cho biết.

Góc nhìn tích cực này càng được củng cố với 67% doanh nghiệp châu Âu khuyến nghị Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn mặc dù vẫn còn một số thách thức nhất định.

Với triển vọng kinh doanh trong quý cuối của năm, có 30% đơn vị kỳ vọng sẽ ở mức thuận lợi do "tình hình chính trị ổn định, cam kết của chính phủ đối với tăng trưởng kinh doanh, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng, xuất khẩu tăng và thời kỳ mua sắm theo mùa”.

Gánh nặng hành chính vẫn hiện hữu

Tương tự các quý trước, khảo sát cho thấy 3 trở ngại lớn nhất trong hoạt động của các doanh nghiệp châu Âu là gánh nặng hành chính, quy định chưa rõ ràng và khó khăn trong việc xin giấy phép.

Theo thống kê từ khảo sát, 66% doanh nghiệp hiện đang sử dụng từ 1-9% nhân viên là người nước ngoài, trong khi 6% doanh nghiệp có trên 20% nhân sự là người nước ngoài.

Ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham.

Mặc dù các doanh nghiệp thể hiện mong muốn khai thác tối đa tiềm năng từ nguồn lao động trong nước và quốc tế, họ vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản trong việc tuyển dụng lao động Việt Nam, bao gồm: thiếu hụt các kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết, tỷ lệ nghỉ việc cao, và hạn chế trong việc cung cấp nguồn lực đào tạo.

Đối với các chuyên gia nước ngoài, những thách thức chủ yếu đến từ quy trình xin visa và giấy phép lao động phức tạp, quy định lao động nghiêm ngặt và chi phí liên quan cao, kèm theo khó khăn trong việc xin các giấy tờ và phê duyệt cần thiết.

Đặc biệt, vấn đề này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi có tới 1/3 số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đã trải qua những trải nghiệm không tích cực với hệ thống visa tại Việt Nam, khiến nhiều chuyên gia quốc tế quan ngại trong việc gia nhập thị trường lao động Việt Nam.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng ghi nhận những khó khăn liên quan đến các quy trình thuế và việc tuân thủ các quy định phòng cháy chữa cháy.

Bên cạnh đó, mặc dù việc chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đã được coi là trọng tâm phát triển, vẫn tồn tại những khoảng trống trong việc hiểu và triển khai các chính sách liên quan, theo báo cáo của EuroCham.

Khảo sát BCI đã tiết lộ tỷ lệ áp dụng AI/ML (trí tuệ nhân tạo/học máy) ở mức trung bình, với 46,1% doanh nghiệp cho biết đã tích hợp công nghệ này vào hoạt động. Tuy nhiên, hầu hết các dự án triển khai vẫn đang ở giai đoạn đầu, cho thấy tiềm năng lớn trong việc đầu tư vào các dự án số hóa.

Bên cạnh chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, các doanh nghiệp đang điều chỉnh chiến lược công tác của mình để ứng phó với giá vé máy bay ngày càng tăng.

Hơn 40% người tham gia khảo sát cho biết họ đã trở nên chọn lọc hơn trong việc lập kế hoạch công tác hoặc sử dụng các phương tiện di chuyển thay thế do chi phí đi lại cao, trong khi một số doanh nghiệp đã cắt giảm hoặc thậm chí hủy bỏ hoàn toàn các chuyến công tác.

Dù phải đối mặt với những trở ngại, các kế hoạch mở rộng kinh doanh vẫn đầy tiềm năng, với gần 80% doanh nghiệp cho biết họ đã có từ 1 đến 3 văn phòng hoặc cơ sở sản xuất tại Việt Nam.

Trong số các doanh nghiệp chia sẻ kế hoạch mở rộng (55%), hơn một nửa dự định mở rộng hoạt động, với nhiều kế hoạch phát triển các cơ sở sản xuất mới ở miền Bắc hoặc mở thêm văn phòng tại các thành phố trọng điểm như Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng và Cần Thơ.