Những năm gần đây, tại các đô thị lớn xuất hiện hàng loạt cơ sở y tế tư nhân với tên gọi có từ “quốc tế”, “international”. Trong khi đó, chất lượng dịch vụ, nguồn nhân lực và tiêu chuẩn chuyên môn của nhiều cơ sở chưa tương xứng.

Đặt tên để dễ quảng cáo

Cầm hóa đơn thanh toán hơn 46 triệu đồng điều trị viêm phụ khoa, chị Nguyễn Thị H. (32 tuổi, ngụ phường Phú Nhuận, TPHCM) vẫn chưa hết bàng hoàng. Tin vào lời quảng cáo về một bệnh viện “chuẩn quốc tế” trên đường Cách Mạng Tháng Tám (phường Tân Sơn Nhất, TPHCM) với bác sĩ nước ngoài và công nghệ quốc tế, chị H. đến khám vì hy vọng về một dịch vụ tận tâm, hiện đại.

“Bước vào sảnh, nhìn trang thiết bị sáng choang, nhân viên cúi chào lịch thiệp, tôi cứ ngỡ mình được chăm sóc tốt nhất. Nhưng khi vào phòng khám, họ liên tục đưa ra các xét nghiệm chuyên sâu, rồi hù dọa tình trạng bệnh của tôi cực kỳ nghiêm trọng, phải can thiệp ngay bằng máy móc. Kết quả, sau vài thủ thuật đơn giản, số tiền tôi phải trả gấp 10 lần tiền khám tại bệnh viện công, mà bệnh tình sau đó vẫn không thuyên giảm”, chị H. bức xúc kể.

Theo tìm hiểu của phóng viên, pháp luật hiện hành không quy định chuẩn mực hay tiêu chí để công nhận một cơ sở là “bệnh viện quốc tế”. Tên gọi này chủ yếu nằm trong hồ sơ đăng ký kinh doanh hoặc bảng hiệu, hoàn toàn không phản ánh mức độ đầu tư, trình độ chuyên môn hay tiêu chuẩn an toàn. “Quốc tế” trong nhiều trường hợp chỉ là… một cái tên. Không ít trường hợp lựa chọn cơ sở y tế “quốc tế” với kỳ vọng được chăm sóc theo chuẩn cao, nhưng thực tế lại gặp bác sĩ thiếu kinh nghiệm, quy trình lỏng lẻo, thậm chí xảy ra sai sót chuyên môn.

Theo thống kê của Sở Y tế TPHCM, sau sáp nhập, ngành y tế thành phố đang quản lý 90 bệnh viện ngoài công lập, hơn 10.600 phòng khám chuyên khoa và 471 phòng khám đa khoa tư nhân. Trong đó có nhiều bệnh viện, phòng khám với tên gọi có từ “quốc tế”, “international”, “global”…

Trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe chất lượng cao ngày càng tăng, đặc biệt ở nhóm người có thu nhập khá, yếu tố “quốc tế” được nhiều cơ sở y tế tư nhân xem như đòn bẩy quảng bá, truyền thông. Chỉ cần gắn thêm chữ “quốc tế”, giá dịch vụ có thể tăng gấp nhiều lần và ngay lập tức tạo cảm giác tin tưởng nơi người bệnh.

Đại diện nhân viên truyền thông một bệnh viện “quốc tế” trên địa bàn thành phố thừa nhận, việc gắn chữ “quốc tế” trong tên gọi để cho… sang, bệnh viện không có vốn nước ngoài hay bác sĩ người nước ngoài tham gia khám, chữa bệnh và cũng chưa được công nhận đạt các tiêu chuẩn quốc tế. “Thời điểm ra đời bệnh viện, rộ lên phong trào thêm chữ “quốc tế” vào tên gọi của bệnh viện để quảng bá thương hiệu ấn tượng hơn tới khách hàng, và bệnh viện cũng hướng tới phục vụ người bệnh đạt chuẩn quốc tế nên mới sử dụng chữ này để truyền thông tới khách hàng”, người này cho hay.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan vừa ban hành Chỉ thị số 07/CT-BYT về việc tăng cường quản lý, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh. Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu sở y tế các tỉnh, thành phố công khai danh sách các cơ sở được cấp phép, phạm vi hoạt động và thông tin người hành nghề trên các trang thông tin điện tử để người dân tra cứu.

Đặc biệt, việc niêm yết giá dịch vụ phải được thực hiện minh bạch, không để tình trạng “bước vào một giá, bước ra một giá”. Đối với các hành vi vi phạm, yêu cầu xử lý nghiêm, áp dụng đầy đủ các hình thức xử phạt từ hành chính đến thu hồi chứng chỉ hành nghề, giấy phép hoạt động. Các trường hợp vi phạm phải được công khai trên phương tiện thông tin đại chúng để người dân giám sát và cảnh báo cộng đồng.

“Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ nghiên cứu xây dựng Bộ tiêu chuẩn chất lượng bệnh viện nâng cao - trên cơ sở kế thừa kết quả đã có, bảo đảm phù hợp đặc thù Việt Nam và hài hòa với thông lệ quốc tế; thiết kế theo các mức độ, có lộ trình triển khai rõ ràng để các bệnh viện chủ động thực hiện và nâng hạng chất lượng bền vững, tiệm cận chất lượng quốc tế. Đây sẽ là thước đo chuẩn xác nhất để định nghĩa thế nào là một cơ sở y tế chất lượng cao, giúp người dân không còn lạc lối trong “ma trận” danh xưng tự phong”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan thông tin.

Khoảng trống pháp lý về danh xưng

Cùng với tên gọi, quảng cáo y tế trên mạng xã hội đang góp phần làm tình trạng “loạn” tên gọi quốc tế thêm trầm trọng. Hình ảnh bác sĩ nước ngoài, chứng chỉ quốc tế, lời cam kết “điều trị theo tiêu chuẩn Mỹ - châu Âu” xuất hiện dày đặc, nhưng nguồn gốc và tính xác thực rất khó kiểm chứng.

Cơ quan công an khám xét hộ kinh doanh AC International (phường Gia Định, TPHCM) để điều tra về hành vi lừa đảo khách hàng

Mới đây, Cơ quan An ninh điều tra, Công an TPHCM đã khởi tố và bắt tạm giam 4 bị can liên quan đến đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hoạt động vượt quá phạm vi được cấp phép tại hộ kinh doanh AC International (19 đường Phan Xích Long, phường Gia Định, TPHCM). Các nhân viên tại đây không có bằng cấp chuyên môn y khoa, thậm chí có trường hợp chỉ học trung cấp thú y nhưng đã đóng giả “bác sĩ”, “chuyên gia”, khoác áo blouse trắng để tư vấn, điều trị cho khách hàng.

Nhiều đối tượng lập hàng loạt trang mạng xã hội giả danh phòng khám, sử dụng các cụm từ như “ThS, BS, Dr, chuẩn y khoa, quốc tế”. Các trang này sử dụng hình ảnh bác sĩ nước ngoài, cắt ghép video, đăng hình ảnh trang thiết bị y tế hiện đại, quảng cáo điều trị bằng công nghệ cao, không đau, không cần phẫu thuật, không uống thuốc. Các cơ sở còn hứa hẹn chữa khỏi các bệnh như đau xương khớp, dạ dày, ngủ ngáy… nhằm tạo niềm tin, từ đó lừa đảo khách hàng.

Trước đó, Sở Y tế TPHCM đã liên tiếp có quyết định xử lý nhiều bệnh viện, phòng khám mang danh “quốc tế” do vi phạm quy định trong hoạt động khám, chữa bệnh, như: Viện thẩm mỹ quốc tế Korea (672A40 đường Phan Văn Trị, phường Gò Vấp); Bệnh viện Quốc tế Grand World (1039 đường Cách Mạng Tháng Tám, phường Tân Sơn Nhất), Bệnh viện Đa khoa Quốc tế DNA (1015 đường Trần Hưng Đạo, phường An Đông), Phòng khám Quốc tế Helio (305 đường

3 Tháng 2, phường Vườn Lài), Phòng khám Đa khoa Quốc tế Khang Thịnh (114 đường Trần Đình Xu, phường Cầu Kho)… Không ít bệnh viện, phòng khám gắn mác Hàn Quốc, Mỹ, Australia, Singapore… thu phí khám, chữa bệnh “trên trời” cũng bị xử phạt do hàng loạt sai phạm, như quảng cáo vượt quá phạm vi chuyên môn được cấp phép, “vẽ bệnh” để moi tiền người bệnh, sử dụng nhân sự không có chuyên môn hoặc thiếu chứng chỉ hành nghề theo quy định.

Theo các chuyên gia y tế, việc đánh giá chất lượng cơ bản của các bệnh viện được thực hiện theo Thông tư số 35/2024/TT-BYT của Bộ Y tế, trong đó có 5 tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng cơ bản, được áp dụng thống nhất trên toàn quốc, gồm: tiêu chuẩn cơ sở vật chất, quy mô tổ chức, nhân sự, thiết bị y tế và chuyên môn.

Tuy nhiên, các tiêu chuẩn này chủ yếu áp dụng cho các cơ sở được cấp phép dưới hình thức bệnh viện. Trong khi đó, phân khúc phòng khám tư nhân lại đang tồn tại những khoảng trống pháp lý về danh xưng. Nhiều phòng khám chỉ cần đầu tư vài bộ máy hiện đại, thuê phiên dịch viên và đặt tên bằng tiếng nước ngoài là nghiễm nhiên tự phong “quốc tế”. Điều này khiến người dân, người bệnh lầm tưởng rằng chất lượng tại đây tương đương với các tiêu chuẩn của các nước phát triển.

Theo PGS-TS-BS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, sự bát nháo của các bệnh viện, phòng khám tự phong “quốc tế” không dừng lại ở câu chuyện giá cả, lừa dối người bệnh. Nguy hiểm hơn, để tối ưu hóa lợi nhuận, không ít cơ sở sử dụng nhân sự không có trình độ chuyên môn, cung cấp dịch vụ ngoài phạm vi được cấp phép.

Khó khăn lớn nhất hiện nay là các cơ sở này thường có thủ đoạn đối phó tinh vi. Khi có thanh tra, họ ẩn các bảng giá “cắt cổ” hoặc che giấu các nhân sự người nước ngoài hoạt động “chui”. Chỉ đến khi xảy ra tai biến y khoa, người bệnh mới vỡ lẽ rằng cơ sở mình gửi gắm sức khỏe, tính mạng thực chất không đủ năng lực như quảng cáo. Việc không ít cơ sở y tế tự phong “quốc tế” không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho người dân mà còn làm xói mòn uy tín của ngành y tế.

Ngày 28-12, Sở Y tế TPHCM cho biết, trong 3 ngày đầu triển khai Hệ thống tiếp nhận và xử lý các phản ánh, kiến nghị của người dân trong lĩnh vực y tế, sở đã tiếp nhận và xử lý 16 thông tin, phản ánh của người dân.

Người dân có thể gửi phản ánh qua đường dây nóng 0967771010 hoặc 0989401155, ứng dụng “Y tế trực tuyến” hoặc gửi đơn, thư về Sở Y tế TPHCM để được tiếp nhận và xử lý theo quy định.

MINH NAM - MINH KHANG