Tại sự kiện, 309 đề tài KH-CN về nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng được được Quỹ NAFOSTED ký kết tài trợ. Đây là những đề tài đầu tiên theo tinh thần của Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo 2025.
Sáng 27-11, tại Hà Nội, đã diễn ra lễ công bố khai trương hệ thống quản lý trực tuyến các nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH-CN) do Quỹ Phát triển KH-CN Quốc gia (NAFOSTED, thuộc Bộ KH-CN) vận hành theo thời gian thực.
Phát biểu tại lễ công bố, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá, đây là một sản phẩm công nghệ mới, nền tảng mới cho đổi mới mô hình quản lý KH-CN, là bước tiến quan trọng để Việt Nam bước vào giai đoạn quản lý dựa trên dữ liệu, quy trình số và chuẩn mực quốc tế.
“Muốn đổi mới KH-CN phải đổi mới quản lý KH-CN, chuyển từ quản lý sang tạo động lực, từ kiểm soát hành chính sang vận hành bằng dữ liệu và minh bạch, từ phân tán sang tích hợp và chuẩn hóa. Hệ thống phần mềm mới sẽ giúp tăng chất lượng thẩm định, rút ngắn thời gian xét duyệt, hạn chế sai sót và rủi ro, đánh giá chính xác, đóng góp của từng nhiệm vụ và đặc biệt là tạo ra thị trường nhiệm vụ KH-CN chuyên nghiệp. Đây chính là tinh thần quản lý ít hơn, dẫn dắt nhiều hơn, kiểm soát ít hơn và kiến tạo nhiều hơn, chuyển từ xin cho sang công khai và minh bạch”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị các nhà khoa học, các hội đồng, các cơ quan chủ trì tích cực sử dụng hệ thống phần mềm này, một sản phẩm do người Việt Nam phát triển, với các tính năng tương đương các quốc gia phát triển. Đồng thời cần phản hồi để hoàn thiện và coi đây là công cụ không thể thiếu trong hoạt động nghiên cứu này.
Phần mềm sẽ được liên tục cải tiến, vừa theo chuẩn mực quốc tế vừa đáp ứng được thực tiễn của Việt Nam. Điều đó, không chỉ giúp Quỹ NAFOSTED vốn có truyền thống minh bạch và chuẩn mực đưa các chuẩn mực đó lên một mức độ cao hơn; hệ thống quản lý nhiệm vụ này sẽ trở thành một chuẩn mực mới cho quản lý nghiên cứu, phát triển KH-CN tại Việt Nam.
Cũng buổi lễ, 309 đề tài KH-CN về nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng được được Quỹ NAFOSTED ký kết tài trợ. Đây là những đề tài đầu tiên theo tinh thần của Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo 2025, chuyển từ quản lý đầu vào sang quản lý đầu ra, từ quản lý hóa đơn, chứng từ sang quản lý kết quả nghiên cứu, chuyển từ chi theo dự toán sang khoán chi, từ kết quả nghiên cứu trả lại nhà nước sang kết quả nghiên cứu thuộc về tổ chức nghiên cứu để mang đi thương mại hóa; các nhóm nghiên cứu trực tiếp sẽ được hưởng ít nhất 30% kết quả thương mại hóa.
Một điểm mới đáng chú ý là sẽ chuyển từ đánh giá hoàn thành đề tài sang đánh giá kết quả nghiên cứu phải được đưa tới doanh nghiệp, tạo thành sản phẩm thương mại, tạo ra doanh thu, góp phần tăng trưởng GDP và doanh thu này phải bằng từ 5 đến 10 lần chi phí nghiên cứu sau từ 3-5 năm.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, theo tinh thần của Luật KHCN và Đổi mới sáng tạo 2025, thay vì đánh giá từng đề tài của một tổ chức nghiên cứu như trước đây sẽ chuyển sang đánh giá tổng thể các đề tài nghiên cứu của tổ chức đó, chấp nhận rủi ro, khoan dung với thất bại.
Chuyển từ các đề tài nhỏ sang các nhiệm vụ lớn khi giá trị trung bình một nhiệm vụ đã tăng gấp đôi trong đợt này. Chuyển từ nghiên cứu dàn trải sang nghiên cứu chiến lược với trên 50% các đề tài được ký kết thuộc nhóm các công nghệ chiến lược.
Giám đốc NAFOSTED Đào Ngọc Chiến cho biết, sẽ tập trung triển khai ngay việc hoàn thiện hệ thống theo hướng mở - chuẩn hóa - kết nối quốc gia, sẵn sàng tích hợp các chương trình, nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương theo đúng tinh thần Điều 20 của Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo 2025. Song song với đó là bảo đảm hệ thống vận hành an toàn, ổn định, minh bạch, lấy dữ liệu thời gian thực làm trung tâm cho công tác quản lý, theo dõi, đánh giá vòng đời nhiệm vụ.
Ông Đào Ngọc Chiến khẳng định, NAFOSTED sẽ tiếp tục đồng hành và hỗ trợ các nhà khoa học, các cơ quan quản lý, hội đồng khoa học sử dụng hệ thống thuận tiện nhất; coi nền tảng số không chỉ là công cụ, mà là một phương thức làm việc mới, hiệu quả hơn và hiện đại hơn. NAFOSTED cũng sẽ đồng hành cùng các bộ, ngành, địa phương để chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ triển khai, tiến tới hình thành bản đồ số nhiệm vụ KH-CN toàn quốc, góp phần nâng cao năng lực điều hành ở quy mô quốc gia.
Danh mục nhiệm vụ KH-CN trên hệ thống được chia theo ba lớp. Trong đó, nghiên cứu cơ bản sẽ tập trung vào viện trường là chính; nghiên cứu ứng dụng thì cả viện, trường và doanh nghiệp 50-50; phát triển công nghệ thì 30-70. “Hiện nay, các nhiệm vụ phát triển công nghệ giao cho doanh nghiệp mới được 30%. Cần tăng cao hơn nữa vì giao cho doanh nghiệp thì có thêm đối ứng và doanh nghiệp nghiên cứu sẽ ra thị trường nhanh hơn”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ.
TRẦN BÌNH
