Tổng cục Thống kê đã ban hành Báo cáo kết quả điều tra xu hướng sản xuất kinh doanh (SXKD) quý III/2024 và đưa ra dự báo cho quý IV/2024.

Điều tra xu hướng sản xuất-kinh doanh hằng quý bao gồm 6.335 doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đại diện cho toàn ngành chế biến, chế tạo của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. 

Tổng số doanh nghiệp trả lời trong kỳ điều tra quý III/2024 là 6.109 doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo (chiếm 96,4% số doanh nghiệp được chọn mẫu).

Báo cáo Xu hướng sản xuất kinh doanh hằng quý của Tổng Cục Thống kê công bố ngày 6/10 cho thấy, trong quý III/2024, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đã gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của siêu bão Yagi (bão số 3) và cơn bão số 4 liên tiếp đổ bộ vào các tỉnh miền bắc và miền trung. Hoạt động sản xuất-kinh doanh của nhiều doanh nghiệp bị gián đoạn, thậm chí phải tạm ngừng để khắc phục thiệt hại.

Những khó khăn này khiến tốc độ sản xuất và kinh doanh chậm lại, ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả chung của cả ngành trong quý III. Tuy nhiên, dự báo cho quý IV/2024 có nhiều dấu hiệu tích cực hơn, khi phần lớn các doanh nghiệp tin tưởng vào sự phục hồi và cải thiện của hoạt động sản xuất-kinh doanh.

Theo báo cáo khảo sát từ các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, hoạt động sản xuất-kinh doanh quý III/2024 không đạt được kết quả thuận lợi như kỳ vọng.

Cụ thể, chỉ có 34,7% doanh nghiệp đánh giá hoạt động kinh doanh tốt hơn so với quý II, 42,6% giữ ổn định và 22,7% doanh nghiệp nhận thấy hoạt động gặp nhiều khó khăn hơn.

Nguồn: GSO

Đặc biệt, các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất với chỉ số cân bằng chung (chênh lệch giữa tỷ lệ doanh nghiệp báo cáo tốt hơn và khó khăn hơn) giảm xuống còn 8,0%, thấp hơn so với 15,1% của quý II.

Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ghi nhận kết quả tích cực hơn, với chỉ số cân bằng chung đạt 19,2%.

Theo kết quả khảo sát quý III/2024, có 77,4% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng mới tăng và giữ nguyên so với quý II/2024 (33,3% tăng, 44,1% giữ nguyên); 22,6% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng mới giảm.

Theo ngành kinh tế, ngành sản xuất trang phục có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng mới quý III/2024 so với quý II/2024 tăng cao nhất với 47,2%. Ngược lại, ngành sản xuất đồ uống có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng giảm nhiều nhất với 32,5%.

Báo cáo cũng chỉ ra 3 yếu tố chính khiến hoạt động sản xuất-kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo gặp khó khăn trong quý III, đó là nhu cầu thị trường trong nước ở mức thấp, sự cạnh tranh ngày càng cao từ hàng hóa nội địa và nhu cầu hàng hóa tại các thị trường quốc tế chưa phục hồi hoàn toàn.

Cụ thể, có 53% doanh nghiệp gặp khó khăn vì nhu cầu trong nước giảm sút, 50,6% đối diện với sự cạnh tranh trong nước và 31,6% gặp khó khăn vì xuất khẩu giảm sút do thị trường quốc tế chưa phục hồi.

Đánh giá về các yếu tố đầu vào cho SKXD, vốn vẫn là điểm nghẽn lớn nhất của doanh nghiệp với 27,5% doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính; 21,7% doanh nghiệp gặp khó khăn do lãi suất vay vốn cao và vẫn còn 3,2% doanh nghiệp gặp khó khăn do không có khả năng tiếp cận được các nguồn vốn vay. Về lao động, có 21,2% doanh nghiệp gặp khó khăn do không tuyển dụng được lao động đáp ứng các yêu cầu về đơn hàng sản xuất của doanh nghiệp. Về nguyên, nhiên, vật liệu, vẫn còn 18,8% doanh nghiệp gặp khó khăn do thiếu nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào phục vụ SXKD. 

Đánh giá về năng lực nội tại của doanh nghiệp, có 15% doanh nghiệp gặp khó khăn do thiết bị, công nghệ sản xuất của doanh nghiệp đã lạc hậu nhưng chưa có vốn để đầu tư dây chuyền sản xuất tiên tiến hơn; 21,1% doanh nghiệp gặp khó khăn do sản phẩm doanh nghiệp sản xuất phải cạnh tranh với các hàng hóa nhập khẩu cùng loại.

Mặc dù những khó khăn trong quý III là rõ ràng, dự báo cho quý IV/2024 lại mang đến nhiều tín hiệu tích cực.

Theo đó, có tới 82,6% doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đánh giá rằng hoạt động sản xuất-kinh doanh sẽ cải thiện hoặc giữ ổn định trong quý IV (42,2% kỳ vọng tăng trưởng, 40,4% giữ nguyên), trong khi chỉ 17,4% doanh nghiệp cho rằng sẽ còn khó khăn.

Các chỉ số cân bằng của nhiều yếu tố như đơn đặt hàng mới, sử dụng lao động, và khối lượng sản xuất đều được dự báo sẽ tăng trưởng trong quý IV.

Nguồn: GSO

Chẳng hạn, chỉ số cân bằng về khối lượng sản xuất dự kiến đạt 25,4% so với mức 14,8% của quý III, cho thấy một sự hồi phục mạnh mẽ của ngành.

Các doanh nghiệp cũng lạc quan về khả năng tăng đơn hàng mới, với dự báo chỉ số cân bằng đạt 24,3% cho quý IV (so với 10,7% của quý III).

Khu vực doanh nghiệp FDI dự báo đạt kết quả khả quan nhất, với mức tăng dự báo cho khối lượng sản xuất và đơn hàng mới đều cao nhất trong các khu vực.

Trước những thách thức hiện tại, các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đã đưa ra một số kiến nghị với Chính phủ và các cơ quan quản lý để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Đối với các yếu tố đầu vào cho SXKD, để giảm áp lực chi phí đầu vào tăng cao cho doanh nghiệp, 43,4% doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất cho vay để doanh nghiệp có nguồn vốn cho SXKD. 

Đối với nguồn nguyên vật liệu, năng lượng cho sản xuất, 33,9% doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước cần có các chính sách để bình ổn giá nguyên vật liệu, năng lượng và 25,4% doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương phải ổn định nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất. 

Về lao động, 15,1% doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo, nâng cao tay nghề người lao động để đáp ứng các yêu cầu mới trong sản xuất. 

Bên cạnh đó, 20,5% doanh nghiệp kiến nghị cần tiếp tục cải thiện chất lượng dịch vụ logistic; 19,6% doanh nghiệp kiến nghị giảm tiền thuê đất cho SXKD; 17,0% doanh nghiệp kiến nghị phải đảm bảo nguồn điện ổn định cho sản xuất.

Đối với thị trường đầu ra, để góp phần tăng khối lượng đơn hàng, 21,4% doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước cần tiếp tục có các biện pháp kích cầu trong nước nước nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm đối tác tiêu thụ sản phẩm hiệu quả. 

Ngoài ra, 20,9% doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương cần tăng cường xúc tiến thương mại, tìm thị trường mới, đối tác mới nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tăng lượng tiêu thụ hàng hóa ở các thị trường trong và ngoài nước.

Về thủ tục hành chính, có 25,9% doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan Nhà nước cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính để thời gian chờ đợi và thực hiện các thủ tục hành chính của doanh nghiệp được rút ngắn đến mức tối đa.

Về cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp ổn định và phát triển sản xuất: có 24,9% doanh nghiệp kiến nghị các ngân hàng tiếp tục đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục, điều kiện vay vốn và được hỗ trợ quá trình hoàn thiện hồ sơ vay vốn nhanh hơn để doanh nghiệp có nguồn vốn SXKD kịp thời và hiệu quả hơn...

Huyền My (t/h)