Giải thưởng Nobel Kinh tế 2024 đã được trao cho ba nhà khoa học Daron Acemoglu, Simon Johnson và James A. Robinson vì nghiên cứu giải thích lý do các xã hội pháp quyền kém không tạo ra được tăng trưởng bền vững.

Ngày 14/10, Giải Nobel Kinh tế năm 2024 đã được trao cho các nhà kinh tế người Mỹ gồm ông Daron Acemoglu, ông Simon Johnson và ông James A. Robinson, với nghiên cứu chứng minh tầm quan trọng của các thể chế xã hội đối với sự thịnh vượng của một quốc gia.

Ông Daron Acemoglu, sinh năm 1967 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Tiến sĩ năm 1992 tại Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London, Vương quốc Anh. Giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts, Cambridge, Mỹ.

Ông Simon Johnson, sinh năm 1963 tại Sheffield, Vương quốc Anh. Tiến sĩ năm 1989 tại Viện Công nghệ Massachusetts, Cambridge, Mỹ. Giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts, Cambridge, Mỹ.

Ông James A. Robinson, sinh năm 1960. Tiến sĩ năm 1993 tại Đại học Yale, New Haven, CT, Mỹ. Giáo sư tại Đại học Chicago, IL, Mỹ.

Những người chiến thắng đã được Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố tại một cuộc họp báo ở Stockholm, đánh dấu sự kết thúc của mùa giải Nobel năm 2024 sau khi các giải thưởng về y học, vật lý, hóa học, văn học và hòa bình được trao vào tuần trước.

Bộ ba nghiên cứu cách các xã hội có thể chế yếu kém không thể tạo ra tăng trưởng bền vững.

"Giảm bớt sự chênh lệch lớn về thu nhập giữa các quốc gia là một trong những thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta. Những người đoạt giải đã chứng minh được tầm quan trọng của các thể chế xã hội đối với sự thịnh vượng của một quốc gia", Jakob Svensson, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Khoa học Kinh tế cho biết.

Những người tổ chức giải thưởng cho biết thêm trên trang web của họ rằng: "Những xã hội có nền pháp quyền kém và các thể chế bóc lột người dân sẽ không tạo ra sự tăng trưởng hay thay đổi theo hướng tốt đẹp hơn".

Giải thưởng kinh tế có giá trị 11 triệu krona Thụy Điển, tương đương 1 triệu USD — tương đương với các hạng mục giải Nobel khác.

Phát biểu tại cuộc họp báo qua điện thoại từ Athens, Hy Lạp, Acemoglu cho biết ông "ngạc nhiên và sốc" trước chiến thắng.

“Bạn không bao giờ mong đợi điều gì đó như thế này”, ông Acemoglu nói.

Nhà kinh tế cho biết nghiên cứu được vinh danh bởi giải thưởng này nhấn mạnh giá trị của các thể chế dân chủ. Nhưng ông nói thêm rằng "dân chủ không phải là thuốc chữa bách bệnh" và đôi khi sẽ tạo ra xung đột.

Hai nhà kinh tế Acemoglu và Robinson còn là tác giả viết cuốn sách bán chạy nhất năm 2012 “Tại sao các quốc gia thất bại: Nguồn gốc của quyền lực, thịnh vượng và nghèo đói'', trong đó lập luận rằng các vấn đề do con người gây ra là nguyên nhân khiến các quốc gia tiếp tục nghèo đói.

Giải thưởng kinh tế không phải là một trong những giải thưởng ban đầu về khoa học, văn học và hòa bình được tạo ra theo di chúc của nhà phát minh thuốc nổ và doanh nhân Alfred Nobel và được trao lần đầu tiên vào năm 1901.
Đây là giải thưởng bổ sung sau đó được ngân hàng trung ương Thụy Điển thành lập và tài trợ vào năm 1968.
Những người chiến thắng trước đây bao gồm nhiều nhà tư tưởng có ảnh hưởng như Milton Friedman, John Nash và cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Ben Bernanke.
Năm ngoái, nhà sử học kinh tế Harvard Claudia Goldin đã giành giải thưởng cho công trình nêu bật nguyên nhân gây ra bất bình đẳng tiền lương và thị trường lao động giữa nam và nữ.
Giải thưởng kinh tế này do các học giả Mỹ thống trị kể từ khi thành lập, trong khi các nhà nghiên cứu tại Mỹ cũng có xu hướng chiếm một phần lớn trong số những người chiến thắng trong các lĩnh vực khoa học mà danh sách những người đoạt giải năm 2024 đã được công bố vào tuần trước.

Theo AP, DW, Nobel