Liên minh châu Âu vừa thông qua kế hoạch loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt tự nhiên của Nga vào năm 2027. Tuy nhiên, theo trang Oilprice, một thách thức lớn đang nổi lên, đó là việc thiếu lao động lành nghề đe dọa toàn bộ kế hoạch chuyển đổi năng lượng của châu Âu.
Nghịch lý của châu Âu
Châu Âu đang đối mặt với một nghịch lý đặc biệt. Châu lục này có nguồn vốn và các chính sách tốt, nhưng lại thiếu thợ điện, kỹ sư và kỹ thuật viên lưới điện để triển khai đúng tiến độ. Tình trạng thiếu hụt này có nguy cơ làm chậm quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng, trì hoãn các dự án và làm tăng chi phí hệ thống đúng vào lúc châu Âu cần chuyển đổi năng lượng.
Trong khi đó, theo kế hoạch, EU dự kiến áp dụng lệnh cấm theo lộ trình mang tính ràng buộc về mặt pháp lý đối với khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và khí đốt qua đường ống từ Nga, với lệnh cấm hoàn toàn đối với LNG từ cuối năm 2026 và khí đốt từ mùa thu 2027. Phản ứng về kế hoạch trên, Giám đốc Điều hành Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) Fatih Birol cho rằng, quá trình chuyển đổi khỏi năng lượng Nga chỉ hiệu quả khi lực lượng lao động sẵn sàng thực hiện nó.
Theo IEA, cuộc khủng hoảng nhân lực còn đặc biệt đáng lo ngại khi châu Âu đang cố gắng xây dựng cơ sở hạ tầng thay thế khổng lồ để bù đắp cho việc cắt nguồn cung khí đốt từ Nga. Mỗi dự án bị trì hoãn hoặc chậm tiến độ đều có thể ảnh hưởng đến khả năng đạt được mục tiêu năm 2027.
Báo cáo Thiết kế thị trường điện của IEA cũng nhấn mạnh, các thiết kế thị trường điện hiện tại không đưa ra được tín hiệu đầu tư dài hạn phù hợp. Thị trường ngắn hạn đang hoạt động tốt, phân phối điện hiệu quả từng giờ. Tuy nhiên thị trường dài hạn lại không đưa ra được tín hiệu đầu tư đúng đắn. Những mô hình cũ không được xây dựng cho một hệ thống mà năng lượng tái tạo chiếm ưu thế. Các thị trường này cần được thiết kế lại để coi trọng tính linh hoạt và thu hút vốn dài hạn. Nếu các tín hiệu thị trường không được điều chỉnh, dòng vốn đầu tư sẽ không chảy vào.
Mâu thuẫn nội khối
Kế hoạch nói trên của EU cũng vấp phải sự mâu thuẫn trong nội khối, nhất là từ phía các quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc lớn vào khí đốt Nga.
Sau cuộc xung đột Nga - Ukraine nổ ra năm 2022, IEA đã phản ứng bằng Kế hoạch giảm phụ thuộc vào nhiên liệu của Nga. Châu Âu nhanh chóng đa dạng hóa nguồn cung và chuyển sang sử dụng nhiều hơn các nguồn năng lượng tái tạo khi Moscow bắt đầu cắt giảm dòng chảy khí đốt vào cuối năm 2021.
Tính đến tháng 10-2025, 12% lượng khí đốt nhập khẩu của EU là từ Nga, giảm mạnh so với mức 45% trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine. Hungary, Pháp và Bỉ nằm trong số các quốc gia vẫn còn nhận khí đốt Nga. Trong nhóm 10 nền kinh tế phụ thuộc khí đốt hàng đầu châu Âu, chỉ có Hungary là hoàn toàn không có đường ra biển, khiến nước này không thể xây dựng trạm nhập khẩu LNG.
Bên cạnh đó, khí đốt Nga qua đường ống vẫn có chi phí thấp hơn đáng kể so với LNG nhập khẩu. Đây là một trong những nguyên nhân khiến Budapest phản đối quyết liệt kế hoạch loại bỏ khí đốt Nga của EU. Slovakia, với tình trạng tương tự về địa lý và phụ thuộc khí đốt, đứng về phía Hungary trong nỗ lực phản đối chính sách của Brussels. Hai nước này tuyên bố kiện EU ra Tòa Công lý châu Âu (ECJ) nhằm đảo ngược lệnh cấm năng lượng Nga.
PHƯƠNG NAM tổng hợp
