(ĐTTCO) - Ngày 17-9, Ủy ban châu Âu (EC) đã kêu gọi đình chỉ một phần thỏa thuận thương mại với Israel và áp đặt trừng phạt đối với 2 bộ trưởng cực hữu của nước này, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Dải Gaza ngày càng nghiêm trọng.

Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen trước đó đã gợi ý việc ngừng áp dụng các điều khoản thương mại trong hiệp định liên kết EU–Israel.

Đề xuất lần này bao gồm việc tái áp thuế đối với một số hàng hóa của Israel, đồng thời đóng băng các lợi ích song phương về đấu thầu công và quyền sở hữu trí tuệ.

Nếu được thông qua, hàng hóa Israel sẽ phải chịu mức thuế như các nước không có thỏa thuận tự do thương mại với EU, ước tính tác động đến 5,8 tỷ euro xuất khẩu và tạo ra khoảng 227 triệu euro tiền thuế.

Ngoài ra, EC cũng kêu gọi áp lệnh trừng phạt với 2 bộ trưởng Israel là Itamar Ben-Gvir và Bezalel Smotrich, cùng 10 thủ lĩnh Hamas.

Tuy nhiên, để thông qua, các biện pháp này cần sự đồng thuận của toàn bộ 27 nước thành viên, trong khi Hungary từng nhiều lần phủ quyết trừng phạt nhằm vào các nhân vật thân cận chính quyền Netanyahu.

Khả năng đạt đa số cho đề xuất thương mại cũng chưa chắc chắn, bởi Đức – đồng minh quan trọng của Israel – vẫn tỏ ra do dự. Một người phát ngôn chính phủ Đức cho biết Berlin “chưa đưa ra quan điểm cuối cùng”.

Trước đó, EC cũng thất bại trong nỗ lực hạn chế tài trợ nghiên cứu cho các tổ chức Israel do vấp phải sự chia rẽ giữa các nước thành viên.

EU hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Israel, chiếm 32% tổng trao đổi hàng hóa, với giá trị quan hệ thương mại đạt 68 tỷ euro theo hiệp định liên kết ký từ năm 2000.

Phản ứng trước động thái mới, Ngoại trưởng Israel Gideon Sa’ar chỉ trích đề xuất của EU là “sai lệch về đạo đức và chính trị”, bày tỏ hy vọng các nước châu Âu sẽ không thông qua.

Trong khi đó, Đại diện cấp cao phụ trách đối ngoại EU Kaja Kallas nhấn mạnh các biện pháp nhằm tạo sức ép buộc chính phủ Israel thay đổi cách tiếp cận ở Gaza, chứ không nhằm “trừng phạt người dân Israel”.

Vinh Trang - theguardian