Tại nước Mỹ xa xôi, những quả trứng gà quen thuộc giờ đây được coi là “gia tài nho nhỏ”. Người ta nâng niu những vỉ trứng gà như khoản lương hưu, thậm chí coi chúng như một khoản “đầu tư” có thể tìm thấy ngay trong siêu thị.

Mặc dù là một mặt hàng tiêu dùng phổ biến, nhưng hiếm khi nào người ta thấy những kệ trứng trong các siêu thị tại Mỹ trống trơn như hiện tại. Một số siêu thị bán lẻ, như Costco hay Trader Joe’s, phải giới hạn số lượng trứng mà khách hàng có thể mua vì không đủ nguồn cung. Trong khi đó, những người tiêu dùng Mỹ coi việc mua được trứng là một “thử thách vận may”, và cố gắng tích trữ nhiều nhất có thể.

Giá trứng ngày càng đắt đỏ

Dữ liệu của Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) ghi nhận, năm 1980, giá trứng lớn (loại A) có giá 0,88 USD/tá, không điều chỉnh theo lạm phát. Kể từ tháng 3/2016 đến tháng 2/2022, chi phí trung bình của một tá trứng giao động quanh mức dưới 2 USD. Sau thời điểm đó, giá trứng tại Mỹ bật tăng gấp đôi cho đến khi đạt mức đỉnh điểm là 4,82 USD/tá (12 quả) vào tháng 1/2023, sau đó giảm dần rồi lại bật tăng trở lại kể từ giữa năm.

Đến cuối năm 2024, giá trung bình cho một tá trứng gà là 4,1 USD, gần như tăng gấp đôi so với mức giá 2,04 USD vào tháng 8/2023. Đến tháng 1/2025, giá trứng tại hầu hết các thành phố ở Mỹ đạt mức cao nhất mọi thời đại là 4,95 USD/tá.

Xét về tốc độ tăng giá, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 2 của Mỹ cho thấy giá trứng đã tăng 53% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này trái ngược với quỹ đạo giá thực phẩm nói chung, chỉ tăng 2,5% trong năm qua.

Nhưng dữ liệu liệt kê chỉ là mức giá trung bình. Người mua sắm ở một số vùng của đất nước đã phải trả giá cao gấp đôi giá trung bình, các loại trứng hữu cơ và không nuôi nhốt thậm chí còn đắt hơn.

Tại Pennsylvania, một người chia sẻ trên mạng xã hội X rằng một tá trứng gà trắng thả rông có giá 6,40 USD, trong khi trứng nâu có giá 4,95 USD. Một tá trứng ở Michigan có giá 10 USD. Còn ở New York đắt đỏ, giá trứng thậm chí lên tới mức 1 USD/quả.

Hàng khan vì dịch cúm

Vì trứng là một loại thực phẩm thiết yếu, nên dù giá của chúng đã tăng tới mức trước nay chưa từng có thì nhu cầu với mặt hàng này vẫn không giảm. Các kệ trứng tại các cửa hàng tạp hoá, siêu thị, chuỗi hàng bán lẻ tại Mỹ luôn trong tình trạng chung là cháy hàng. Các chuỗi cửa hàng tạp hóa lớn như Trader Joe's, Costco và Sprout đã giới hạn số lượng hộp đựng trứng mà mỗi khách hàng có thể mua, mặc dù biện pháp này không thực sự có hiệu quả.

Trong khi đó, nguồn cung trứng thắt chặt mới là khởi nguồn của mọi vấn đề. Lý do chính khiến giá trứng tại Mỹ đắt hơn là do dịch cúm gia cầm (H5N1) bùng phát. Khi phát hiện ra virus trong một trang trại, toàn bộ đàn gia cầm sẽ bị tiêu hủy để hạn chế sự lây lan của dịch bệnh. Vì các trang trại trứng lớn có thể có hàng triệu con gà, chỉ cần một đợt bùng phát cũng có thể làm giảm nguồn cung trứng.

Bắt đầu từ năm 2022, các đợt bùng phát H5N1 lần đầu tiên được phát hiện ở Mỹ, đặc biệt là một chủng cúm gia cầm độc lực cao (HPAI) được coi là động lực chính đằng sau sự biến động kéo dài nhiều năm của giá trứng. Tính đến ngày 6/3, loại virus này đã ảnh hưởng đến khoảng 166,4 triệu con gà ở Mỹ kể từ tháng 2/2022, bao gồm 130 triệu con gà mái đẻ trứng, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ.

Những người nuôi trứng cũng phải đối mặt với chi phí thức ăn, nhiên liệu và nhân công cao hơn hiện nay do lạm phát. Thêm vào đó, người nuôi đang đầu tư nhiều hơn vào các biện pháp an toàn sinh học để cố gắng bảo vệ đàn gia cầm của họ.

Mười tiểu bang đã thông qua luật cho phép chỉ bán trứng từ các môi trường nuôi không lồng. Nguồn cung trứng này khan hiếm hơn và tập trung ở một số khu vực nhất định, do đó tác động lên giá có thể tăng lên khi dịch bệnh bùng phát ở các trang trại nuôi trứng không lồng.

Hiện tại, H5N1 vẫn là “cái gai” trong mắt người tiêu dùng Mỹ, vốn đã chán ngán với lạm phát. Với nguồn cung hạn chế, người mua sắm đang phải đối mặt với giá cả tăng vọt, kệ hàng trống rỗng và phụ phí nhà hàng đối với trứng.

Trên mạng xã hội, cư dân mạng đã đăng tải nhiều trạng thái “cười ra nước mắt” vì tình trạng khan hiếm trứng. Có người khoe một tủ lạnh đầy ắp trứng gà để thể hiện độ “giàu có” của mình, người khác bày tỏ sự bàng hoàng khi vừa làm vỡ “cả một gia tài” là một vỉ trứng. Người thì cho rằng bây giờ, thay vì đầu tư chứng khoán, người dân Mỹ đang đầu tư vào trứng gà. Người thì kể chuyện mỗi ngày đi siêu thị đều phải tranh giành mới mua được một tá trứng quý giá.

Tại Greencastle, Pennsylvania, một vụ trộm đầy táo bạo đã diễn ra khi 100.000 quả trứng, ước tính trị giá khoảng 40.000 USD, bị đánh cắp từ một chiếc xe phân phối. Vụ việc này đã thu hút sự chú ý lớn của truyền thông vào thời điểm trứng gà được coi là mặt hàng xa xỉ.

“Sống chung với lũ” tới mùa hè

Giá cả sẽ vẫn biến động cho đến khi các nhà sản xuất có thể tái thiết đàn gia cầm và khôi phục mức sản lượng trứng. Nhưng điều đó khó có thể thực hiện được khi virus cúm vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát. Theo dự đoán mới nhất của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), giá trứng có thể tăng tới 41% trong năm nay, dù mức dự đoán được đưa ra vào tháng 1 là 20%.

Trong bối cảnh dịch cúm gia cầm tiếp tục lây lan và giá trứng tăng cao, USDA đã công bố kế hoạch trị giá 1 tỷ USD để chống lại dịch cúm gia cầm và giảm giá trứng.

Theo kế hoạch, USDA sẽ chi 500 triệu USD cho các biện pháp an toàn sinh học. Khoảng 400 triệu USD sẽ được bổ sung vào các chương trình cứu trợ tài chính dành cho những người nông dân bị ảnh hưởng. 100 triệu USD sẽ được phân phối cho các công tác nghiên cứu và phát triển vắc-xin và phương pháp điều trị. Nếu cần thiết, chính phủ sẽ xem xét tạm thời nhập khẩu trứng miễn là chúng đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn của Mỹ.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đang xem xét yêu cầu thay đổi quy định đã có từ 16 năm trước về việc nuôi gà không lồng mà một số người cho rằng đang góp phần gây ra tình trạng thiếu hụt trứng hiện nay. Hội đồng Gà quốc gia đã gửi đơn kiến nghị lên FDA vào tháng trước, cho biết theo quy định này, mỗi năm có khoảng 400 triệu quả trứng bị lãng phí.

Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins thừa nhận rằng sẽ mất một thời gian trước khi người tiêu dùng thấy được tác động tại quầy thanh toán. Phải mất nhiều tháng để các trang trại bị nhiễm bệnh xử lý xác gia cầm, vệ sinh trang trại và nuôi gia cầm mới. Nhưng bà bày tỏ sự lạc quan rằng kế hoạch này sẽ giúp giá trứng giảm. Bà Rollins cho biết: "Sẽ mất một thời gian để hoàn thành, tôi nghĩ là trong một hoặc hai tháng tới, nhưng hy vọng là vào mùa hè".