Một cuộc khảo sát của công ty tư vấn quản lý toàn cầu Bain & Company với 166 CEO và COO cho thấy tỷ lệ các công ty đang chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc đã tăng vọt từ mức 55% vào năm 2022 lên 69% vào năm 2024.

Cuộc khảo sát cũng cho thấy ngay cả trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump giành được Nhà Trắng và lên kế hoạch về chương trình nghị sự thuế quan nặng nề, các công ty hàng đầu đã có kế hoạch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc với tốc độ nhanh hơn.

Điểm đến hàng đầu của những công ty này là Ấn Độ, với 39% giám đốc điều hành (CEO) cho biết họ đang hướng đến đó. Tiếp theo là 16% chuyển đến Mỹ hoặc Canada, 11% đến Đông Nam Á, 10% đến Tây Âu và 8% đến Mỹ Latinh.

Một cuộc khảo sát của Bain cho biết tỷ lệ các công ty chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc đã tăng vọt lên 69% vào năm 2024 từ mức 55% vào năm 2022. (Ảnh: Getty Images)

Trong khi đó, nhiều công ty đang "chuyển hoạt động sản xuất về nước" hoặc chuyển sang các nước láng giềng.

Cuộc khảo sát được tiến hành vào tháng 7 cho thấy tỷ lệ công ty có kế hoạch đưa chuỗi cung ứng đến gần thị trường trong nước hơn đã tăng vọt lên 81% trong năm nay từ mức 63% vào năm 2022. Điều đó cũng bao gồm xu hướng mới nổi kết hợp giữa sản xuất ở nước ngoài và sản xuất “gần bờ”.

Bain cho rằng nguồn cơn của xu hướng này là do bất ổn địa chính trị ngày càng gia tăng và chi phí sản xuất leo thang. Nhưng đối với các công ty Mỹ, chiếm 39% cuộc khảo sát, Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) năm 2022 là một yếu tố khác thúc đẩy việc chuyển sản xuất về nước, cuộc khảo sát cho biết thêm.

IRA là một trong những thành tựu chính sách mang tính biểu tượng của Tổng thống Joe Biden, đạo luật này cung cấp các ưu đãi và tín dụng thuế trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ năng lượng xanh. Một sáng kiến ​​khác của ông Biden là Đạo luật CHIPS cũng khuyến khích sản xuất chất bán dẫn trong nước.

Chắc chắn có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quyết định về chuỗi cung ứng của các công ty. Cuộc khảo sát năm 2022 của Bain cho thấy các yếu tố địa chính trị, bao gồm thuế quan, quy định và lạm phát, là những yếu tố hàng đầu mà các công ty cân nhắc tới. Nhưng điều kiện lao động, khí hậu và đặc điểm môi trường, cũng như rủi ro thảm họa như thiên tai, khủng bố và mối đe dọa sức khỏe, cũng là những yếu tố được quan tâm hàng đầu.

Rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào các nhà máy Trung Quốc đã trở nên rõ ràng khi ông Trump áp thuế đối với Bắc Kinh trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình như một phần trong chính sách kinh tế "Nước Mỹ trên hết" của ông. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng trong đại dịch cũng làm nổi bật nhu cầu đa dạng hóa hơn.

Sau đó, ông Biden vẫn giữ nguyên thuế quan của ông Trump đối với hàng hóa Trung Quốc, áp đặt các biện pháp hạn chế đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc và khuyến khích sản xuất trong nước nhiều hơn. Và trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, ông Trump đã tuyên bố sẽ tăng thuế quan trên diện rộng, bao gồm cả thuế quan nghiêm ngặt hơn đối với Trung Quốc.

Thuế quan cao hơn của Mỹ đối với Trung Quốc có thể giáng một đòn nghiêm trọng nữa vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự sụp đổ của bất động sản, khó khăn về nợ nần và thậm chí là tình trạng giảm phát.

Đó là bởi xuất khẩu là một trong những động lực kinh tế chính của Trung Quốc, mặc dù hàng loạt biện pháp kích thích của Bắc Kinh đã cho thấy một số dấu hiệu thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Tuy nhiên, làn sóng xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc đã thúc đẩy các quốc gia khác áp đặt thêm nhiều rào cản thương mại đối với Bắc Kinh.

Trong khi đó, đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc đã giảm trong ba năm và tiếp tục giảm trong quý trước. Bất chấp những nỗ lực phục hồi tăng trưởng của Trung Quốc, đầu tư nước ngoài đã giảm 13 tỷ USD trong 3 quý vừa qua.

Trung Quốc đã đặt mục tiêu tăng trưởng “khoảng 5%” cho năm 2024, mặc dù ngân hàng Bank of America và Citigroup cùng nhiều tổ chức khác đã dự đoán nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ tăng trưởng dưới 5%.

Ngân hàng Thế giới đã dự đoán mức tăng trưởng của Trung Quốc vào năm 2024 là 4,8% và dự kiến ​​sẽ giảm xuống còn 4,3% vào năm tới, bất chấp một loạt các biện pháp gần đây nhằm thúc đẩy nền kinh tế. Chính quyền Trung Quốc đã tăng cường triển khai các biện pháp kích thích kinh tế kể từ cuối tháng 9.

Ngân hàng Thế giới nêu ra những trở ngại như chi tiêu tiêu dùng chậm chạp của Trung Quốc, thị trường bất động sản gặp khó khăn và dân số già hóa là những mối quan ngại chính đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc vào tháng 9 đã cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) 50 điểm cơ bản để truyền thêm thanh khoản vào nền kinh tế Trung Quốc, với các ngân hàng hiện được yêu cầu phải giữ ít tiền mặt hơn.

Cùng tháng đó, Chủ tịch Tập Cận Bình đã chủ trì một cuộc họp nhấn mạnh nhu cầu tăng cường hỗ trợ tài chính và tiền tệ trong khi nỗ lực ngăn chặn sự suy giảm của thị trường bất động sản.

Nhà đầu tư tỷ phú Howard Marks cho biết ông hy vọng vào nền kinh tế Trung Quốc nhưng cảnh báo rằng mục tiêu tăng trưởng của nước này là một thách thức to lớn.

“Khi có quá nhiều sự kích thích trong một lĩnh vực như bất động sản và có quá nhiều tòa nhà được xây dựng, thì bạn phải trải qua một thời gian điều chỉnh”, ông Marks nhận định.

Theo Fortune