(ĐTTCO) - Ngày 20-11, tại Hà Nội, Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan, doanh nghiệp tổ chức diễn đàn “Doanh nghiệp nhà nước: Nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt”.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Đỗ Tiến Sỹ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, cho biết doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) luôn được Đảng và Nhà nước xác định là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân, là lực lượng vật chất nòng cốt để Nhà nước điều tiết, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh tài chính - tiền tệ, và góp phần thực hiện các chính sách an sinh xã hội.

Trong bối cảnh đất nước đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và chủ động tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, DNNN phải thực sự trở thành lực lượng tiên phong trong việc đổi mới công nghệ, đầu tư chiến lược, tạo động lực lan tỏa trong khu vực kinh tế tư nhân và góp phần nâng cao sức cạnh tranh quốc gia.

Điểm lại “bức tranh” DNNN hiện nay, bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển DNNN (Bộ Tài chính), cho biết tính đến cuối năm 2024, các doanh nghiệp có vốn nhà nước đang quản lý tổng tài sản có giá trị trên 4,3 triệu tỷ đồng, tổng vốn chủ sở hữu là trên 1,9 triệu tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách nhà nước trên 400.000 tỷ đồng/năm. Các DNNN đóng góp trung bình hơn 34% vào cơ cấu tổng thu ngân sách.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được nêu trên, DNNN đang đối mặt với nhiều hạn chế, thách thức như: vai trò của DNNN trong dẫn dắt, tạo động lực cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế phát triển và thúc đẩy liên kết, hình thành chuỗi giá trị gia tăng còn hạn chế. Đồng thời, nguồn lực về vốn, tài sản của DNNN chưa được khơi thông do quy định về phân công, phân cấp thẩm quyền quyết định đầu tư chưa trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp đối với các quyết định đầu tư lớn, các quyết định mang tính rủi ro.

Bên cạnh đó, công tác đổi mới quản trị doanh nghiệp còn chậm, chưa tiệm cận với các nguyên tắc và thông lệ quốc tế. Số lượng DNNN ứng dụng quản trị trên nền tảng số, thực hiện quản trị doanh nghiệp tiệm cận với các nguyên tắc quản trị của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) còn hạn chế. Thêm vào đó, việc tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn nhiều bất cập; quá trình quyết toán cổ phần hóa chưa đảm bảo thời gian, còn để kéo dài tại một số doanh nghiệp sau cổ phần hóa.

Trước thực trạng trên, theo ông Nguyễn Tất Thái, Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê - ổn định tiền tệ, tài chính (Ngân hàng Nhà nước), đã đến lúc cần một sự đổi mới mạnh mẽ về cơ chế đối với DNNN. Trước mắt, đề xuất các cơ quan thẩm quyền sớm ban hành văn bản cụ thể hóa Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp để thực sự trao quyền tự chủ nhiều hơn cho doanh nghiệp và người đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Song song đó, cần tiếp tục đẩy nhanh cơ cấu lại và cải cách quản lý DNNN, thực hiện một cách đồng bộ đổi mới mô hình với giải pháp đổi mới cơ chế quản lý và giám sát, quản trị doanh nghiệp theo chuẩn mực kinh tế thị trường và thông lệ quốc tế, cần phân định rõ chính sách về quản lý vốn nhà nước đầu tư tại DNNN…

Tại diễn đàn, các chuyên gia đã tập trung chia sẻ các góc nhìn và đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và vai trò dẫn dắt của DNNN.

Lưu Thủy