Không phải bệnh hiểm nghèo, cũng chẳng phải bệnh lạ, thậm chí đã có vaccine phòng bệnh từ hàng trăm năm nay, thế nhưng bệnh dại vẫn không ngừng cướp đi nhiều sinh mệnh.
PGS-TS-BS Nguyễn Vũ Thượng, Phó Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM, đúc kết: “Phần lớn nguyên nhân không nằm ở thiếu vaccine hay chi phí tiêm phòng, mà ở sự chủ quan của người dân”.
Thật vậy, nguyên nhân không đến từ thất bại của y học hay sự xui rủi của nạn nhân, và cũng không hoàn toàn do sự nguy hiểm của virus. Cái chết đến từ sự chủ quan và thờ ơ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trên 90% số ca tử vong có liên quan đến việc cho rằng chó, mèo nhà cắn thì không sao, hoặc tin vào phương pháp dân gian như hút nọc, đắp lá… thay vì đến cơ sở y tế. Trong khi đó, chuyên gia y tế công cộng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đã khẳng định: 100% ca bệnh có thể cứu được nhờ vào điều trị dự phòng sau phơi nhiễm.
Cùng với đó, tình trạng chó, mèo chưa tiêm phòng, thả rông, không rọ mõm vẫn khá phổ biến. Cách đây không lâu, một clip ngắn ghi lại hình ảnh người đi đường bị đàn chó chừng 5-7 con rượt đuổi ngay trên một tuyến đường trung tâm của phường Vũng Tàu khiến không ít người lo ngại. Một con chó, con mèo không được kiểm soát có thể trở thành nguồn lây bệnh, gây nguy hiểm cho chính các thành viên trong gia đình chủ nuôi và cộng đồng. Đáng tiếc, có những người yêu động vật nhưng lại vô tình thờ ơ với tính mạng người xung quanh.
Tại TPHCM, cùng với việc mở rộng quy mô dân số, số lượng hộ chăn nuôi chó, mèo cũng gia tăng, lên tới 172.000 hộ với 310.000 cá thể chó, mèo. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách phải xây dựng một chương trình phòng chống bệnh dại thống nhất trên toàn địa bàn TPHCM sau hợp nhất, bảo đảm đồng bộ trong chỉ đạo, điều hành và triển khai các biện pháp phòng, chống dịch hiệu quả.
UBND TPHCM đã xác định các mục tiêu cụ thể trong giai đoạn năm 2026-2030: quản lý được trên 90% số hộ nuôi chó, mèo và số chó, mèo nuôi; tiêm vaccine dại trên 90% tổng đàn chó, mèo nuôi; 100% UBND các xã, phường và đặc khu giám sát được chó, mèo mắc và nghi mắc bệnh dại.
Để hiện thức hóa những mục tiêu đó, giải pháp trọng tâm vẫn là đẩy mạnh công tác tập huấn, tuyên truyền; tăng cường quản lý đàn chó, mèo nuôi; tiêm phòng vaccine; giám sát, bắt chó, mèo thả rông. Những giải pháp không mới, nhưng điểm nhấn chính là sự nghiêm túc và quyết liệt trong triển khai: người nuôi bắt buộc phải khai báo với UBND cấp xã; thả rông chó, mèo, không tiêm vaccine sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính; các xã, phường tổ chức đội kiểm soát động vật…
Ngăn chặn bệnh dại không phải việc riêng của ngành y tế mà đòi hỏi mỗi người dân, mỗi gia đình và mỗi địa phương đều phải thực sự vào cuộc. Chỉ khi nhận thức và ý thức cộng đồng được nâng cao, bệnh dại mới có thể được kiểm soát bền vững. Đã đến lúc chúng ta hành động một cách quyết liệt để ngừng “sống chung” với bệnh dại. Không thể để sự chủ quan tiếp tục trở thành bi kịch.
HẢI BÌNH
