(ĐTTCO) - Trong khuôn khổ dự án “Thúc đẩy tài chính toàn diện và tài trợ khí hậu” do ADB hỗ trợ kỹ thuật, NHNN đã tổ chức sự kiện kết nối Fintech 2025 tại Hà Nội và TPHCM với chủ đề “Chia sẻ dữ liệu hướng tới tài chính toàn diện và đổi mới”.
Tại sự kiện này, khu vực công - tư đã cùng thảo luận những vấn đề then chốt trong triển khai ngân hàng (NH) mở và chia sẻ dữ liệu qua API mở.
Tiềm năng nhưng cũng có rủi ro,
Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết, những năm qua, NHNN đã nhận thức được những lợi ích từ việc thúc đẩy kết nối, liên thông dữ liệu để phát triển hệ sinh thái số, nâng cao chất lượng dịch vụ cho người dân và doanh nghiệp.
Cụ thể, Thống đốc NHNN đã ban hành Kế hoạch chuyển đổi số ngành NH đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (năm 2021) và tháng 11 vừa qua đã ban hành Chiến lược chuyển đổi số ngành NH đến năm 2030 (Quyết định 3579) và Chiến lược dữ liệu ngành NH đến năm 2030 (Quyết định 3580).
Cùng với định hướng chiến lược, hệ thống pháp lý thời gian qua đã được hoàn thiện theo hướng mở và linh hoạt hơn. Đặc biệt là Thông tư 64 về triển khai giao diện lập trình ứng dụng mở trong ngành NH (Open API) đã tạo khuôn khổ pháp lý cho việc thiết lập các kết nối, liên thông giữa ngành NH và các ngành, lĩnh vực khác một cách thuận tiện, an toàn, bảo vệ tốt quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
"Nhờ đó, nhiều mô hình kinh doanh mới được ngành NH chủ động triển khai với chi phí hợp lý. Các NH đã mở rộng hợp tác với các công ty fintech, các bên thứ ba trong nhiều lĩnh vực khác nhau, cũng như kết nối thanh toán liền mạch với Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Cổng Dịch vụ công của các bộ, ngành, địa phương.
Ứng dụng Mobile Banking, ví điện tử của nhiều NH và trung gian thanh toán đã cho phép khách hàng tiếp cận đầy đủ các dịch vụ NH mọi lúc, mọi nơi, tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến và cả các dịch vụ “beyond banking” như gọi xe, gọi đồ ăn, giao hàng, mua sắm trực tuyến, du lịch, giải trí… Điều này cho thấy tiềm năng rất lớn của kết nối, chia sẻ dữ liệu trong việc mở rộng tài chính toàn diện và thúc đẩy đổi mới sáng tạo", Vụ trưởng Vụ Thanh toán chia sẻ.
Open API là các giao diện lập trình ứng dụng được NH cung cấp cho "bên thứ ba", có thể là một Fintech hoặc một NH khác để "cung ứng dịch vụ cho khách hàng". Vai trò của NH có sự dịch chuyển từ “cát cứ” chuyển sang “chia sẻ" dữ liệu để phát triển sản phẩm, dịch vụ, thúc đẩy mở rộng hệ sinh thái. Đồng thời, tạo điều kiện cho các bên thứ ba phát triển dịch vụ đa dạng, linh hoạt, sáng tạo dựa trên dữ liệu khách hàng được chia sẻ bởi ngân hàng (với sự đồng ý của khách hàng).
Tuy nhiên, ông Phạm Anh Tuấn cũng đánh giá, chia sẻ dữ liệu trong bối cảnh NH mở đòi hỏi phải xử lý nhiều yêu cầu như chuẩn hóa dữ liệu và giao thức kết nối; tăng cường năng lực quản trị rủi ro bên thứ ba; bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống trước các nguy cơ tấn công mạng, lạm dụng dữ liệu.
Đồng thời, cần phải bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng, thu hẹp khoảng cách số, không để ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số. Ông cho rằng, đây là những vấn đề mang tính hệ thống, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, các TCTD và công ty Fintech.
Đảm bảo an toàn và lấy SME làm cốt lõi
Theo chia sẻ của bà Maria Joao Pateguana, Trưởng Bộ phận phát triển khu vực tư nhân (ADB), Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển đổi số mạnh mẽ với điện toán đám mây, dữ liệu lớn, API mở, chuỗi khối và AI. Số hóa đang định hình lại dịch vụ tài chính, coi truy cập dữ liệu là yếu tố thúc đẩy kinh tế số.
Hiệu quả ra quyết định phụ thuộc vào độ đa dạng và chiều sâu thông tin, vì vậy chia sẻ dữ liệu giữa các tổ chức trở nên cần thiết để thúc đẩy đổi mới, tăng linh hoạt và xử lý thách thức về quy định, an ninh.
Song bà cũng nhấn mạnh, chia sẻ dữ liệu cần tuân thủ khuôn khổ dựa trên sự cho phép, kiểm toán chặt chẽ, bảo mật thông tin, xác thực danh tính và phát hiện gian lận. Để bảo mật việc chia sẻ dữ liệu, việc tăng cường các biện pháp bảo mật là rất quan trọng thông qua các biện pháp cải thiện nhận thức khách hàng, xác thực danh tính và phát hiện gian lận.
Trong bối cảnh đó, đại diện ADB đánh giá, Thông tư 64 đã thể hiện một bước tiến đáng kể trong việc thúc đẩy hệ sinh thái NH mở ở Việt Nam, thúc đẩy đổi mới đồng thời đảm bảo môi trường an toàn và chuẩn hóa để chia sẻ dữ liệu tài chính.
Cũng từ góc nhìn quốc tế, ông Andri Meier, Phó Trưởng Cơ quan Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam chia sẻ, Open API mở mang lại tiềm năng to lớn để phát triển sâu hơn thị trường tài chính bằng cách cho phép tương tác liền mạch giữa các NH, nhà cung cấp dịch vụ tài chính phi NH và nền tảng của bên thứ ba, giảm sự bất cân xứng thông tin và thúc đẩy sự đổi mới.
"Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc chuyển từ nền kinh tế dựa vào tiền mặt sang áp dụng các hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt, thúc đẩy tài chính toàn diện. Những thành công này hiện mở đường cho quá trình số hóa sâu hơn, được hỗ trợ bởi các công nghệ như Open API", ông Andri Meier cho biết.
Dù vậy, ông Andri Meier cũng nhấn mạnh, khi nhìn về tương lai, điều quan trọng là đổi mới tài chính phải đặt các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) làm cốt lõi. Bởi các doanh nghiệp vừa và nhỏ là xương sống của nền kinh tế Việt Nam, thúc đẩy tạo việc làm, phát triển địa phương và đổi mới.
Yên Lam
