Trước áp lực từ ngành công nghiệp ô tô trong khu vực, Ủy ban châu Âu (EC) vừa công bố một kế hoạch nhằm bỏ lệnh cấm bán xe hơi sử dụng động cơ đốt trong từ năm 2035 của Liên minh châu Âu (EU).

Giảm “xanh”

Theo đề xuất của EC, các mục tiêu của EU sẽ được điều chỉnh thành giảm 90% lượng phát thải CO2 so với mức năm 2021, thay vì quy định hiện tại yêu cầu tất cả xe ô tô và xe tải mới từ năm 2035 phải không phát thải.

Các nhà sản xuất ô tô sẽ phải bù đắp phần phát thải còn lại bằng cách sử dụng thép phát thải carbon thấp sản xuất trong EU và nhiên liệu tổng hợp hoặc nhiên liệu sinh học không dùng cho thực phẩm, chẳng hạn như chất thải nông nghiệp và dầu ăn đã qua sử dụng. Kế hoạch cũng cho phép các hãng xe khoảng thời gian 3 năm từ 2030 đến 2032 để cắt giảm 55% lượng phát thải CO2 của ô tô so với mức năm 2021, trong khi mục tiêu năm 2030 đối với xe tải sẽ được nới lỏng xuống 40% từ mức 50%.

Đánh giá về kế hoạch của EC, nhà sản xuất Volkswagen của Đức cho rằng việc mở cửa thị trường cho các phương tiện sử dụng động cơ đốt trong, đồng thời bù đắp lượng khí thải, là cách tiếp cận thực dụng và phù hợp với điều kiện thị trường, “hợp lý về mặt kinh tế nói chung”.

Quyết định của EC dường như xuất phát từ việc các nhà sản xuất xe hơi lớn tại Đức và Italy muốn tìm cách nới lỏng các quy định. EC đã nhượng bộ trước lời kêu gọi của các nhà sản xuất nhằm tiếp tục bán xe động cơ lai hybrid và các mẫu xe có bộ mở rộng tầm hoạt động (vẫn sử dụng động cơ đốt trong) trong bối cảnh họ gặp khó khăn khi cạnh tranh với Tesla và các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc. Các nhà sản xuất xe hơi Đức đang chịu áp lực đặc biệt lớn khi bị mất thị phần tại Trung Quốc vào tay các đối thủ nội địa, đồng thời phải đối mặt với cạnh tranh ngày càng tăng ngay tại thị trường trong nước từ xe điện nhập khẩu của Trung Quốc.

Dù vẫn cần các chính phủ thành viên của EU và Nghị viện châu Âu (EP) phê chuẩn, giới quan sát cho rằng kế hoạch trên của EC được xem là sự rút lui lớn nhất của EU khỏi các chính sách “xanh” trong những năm gần đây.

Trung Quốc hưởng lợi

Trong khi đó, ngành công nghiệp xe điện cảnh báo việc nới lỏng các mục tiêu phát thải có thể làm suy yếu đầu tư, bao gồm cả đầu tư vào hạ tầng sạc then chốt và khiến châu Âu tụt hậu xa hơn so với Trung Quốc trong quá trình chuyển sang giao thông sạch hơn. “Việc chuyển từ mục tiêu không phát thải 100% xuống 90% nghe có vẻ là nhỏ nhưng điều đó không chỉ làm tổn hại khí hậu mà còn làm tổn hại khả năng cạnh tranh của châu Âu” - ông Michael Lohscheller, Giám đốc điều hành của nhà sản xuất xe điện Thụy Điển Polestar, cho biết.

Theo đài RFI, trong hơn một thập niên qua Trung Quốc đã biến xe điện thành trụ cột của nền công nghiệp và địa chính trị, giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ, đồng thời xây dựng những nhà máy sản xuất có khả năng xuất khẩu ồ ạt. Trong khi châu Âu còn đang tranh luận về hướng đi của ngành công nghiệp xe hơi, các thương hiệu Trung Quốc đã chiếm hơn 5% số lượng xe mới đăng ký tại châu lục, doanh số tăng hơn 90% chỉ trong 1 năm và hơn 50% số xe điện nhập khẩu vào thị trường EU là từ Trung Quốc. Càng do dự, thị trường châu Âu sẽ càng phải mở cửa cho các đối thủ cạnh tranh và Trung Quốc sẽ hưởng lợi.

MINH CHÂU tổng hợp