Tại dự thảo điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương đề xuất nâng quy mô nhập khẩu điện từ Trung Quốc, Lào lần lượt thêm 3.000 MW và 2.500 MW đến năm 2030, cao hơn 1,5-5 lần so với quy hoạch hiện nay.

Tại dự thảo lấy ý kiến về Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Bộ Công Thương tính toán quy mô hệ thống điện Việt Nam phải đạt 210.000 MW đến 2030 và tăng lên 840.000 MW vào 2050. Mức này cao hơn lần lượt 35% và 50% so với Quy hoạch điện VIII đã duyệt.

Bên cạnh các nguồn trong nước (thủy điện, điện khí, năng lượng tái tạo...), điện nhập khẩu là một trong phương án để đảm bảo nhu cầu sử dụng năng lượng với mục tiêu tăng trưởng cao thời gian tới.

Theo kịch bản của Bộ Công Thương, tỷ trọng điện nhập khẩu có thể chiếm 5% tổng công suất nguồn điện lắp đặt tới 2030. Mức này cao hơn khoảng 1,7% quy hoạch hiện hành và 4% tính tới cuối 2024.

Theo đó, tại dự thảo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đang được lấy ý kiến, Bộ Công Thương nêu rõ, Việt Nam có khả năng nhập khẩu điện từ Trung Quốc và Lào vì đây là những nước đang dư thừa nguồn điện (đặc biệt là nguồn thủy điện) và có kế hoạch xuất khẩu điện sang các nước láng giềng.

Bộ đề xuất nhập khẩu điện khoảng 3.700 MW từ Trung Quốc vào năm 2030, tăng 3.000 MW so với quy hoạch hiện hành. Thực tế, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang đàm phán tăng mua điện từ Trung Quốc lên 2,4 tỷ kWh, công suất 730 MW giai đoạn đến 2026. Từ 2027-2028, mức mua có thể lên khoảng 19 tỷ kWh/năm, công suất 4.100 MW.

EVN cũng nghiên cứu đề xuất mua thêm khoảng 3.000 MW từ Trung Quốc qua trạm đặt tại biên giới Việt Nam - Trung Quốc với sản lượng 15 tỷ kWh/năm. Nếu kế hoạch này được duyệt, nguồn điện từ nước láng giềng sẽ đấu nối vào trạm biến áp 500 kV Lào Cai và giải tỏa công suất chủ yếu qua đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên (dự kiến vận hành đầu năm 2026).

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho biết chưa có cam kết nào với quy mô nhập khẩu điện từ Trung Quốc.

Hiện Việt Nam đang mua điện Trung Quốc qua 2 đường dây 220 kV Malungtang - Hà Giang và Maquan - Lào Cai trong mùa khô để đáp ứng một phần nhu cầu phụ tải. Tổng công suất mua điện hiện tại khoảng 550 MW, điện năng khoảng 2 - 3 tỷ kWh/năm.

Ngoài Trung Quốc, Việt Nam cũng tính tăng mua điện từ Lào, dự kiến đạt 6.800 MW vào 2030 trong kịch bản tăng trưởng cao. Mức này cao hơn gần 1,6 lần so với công suất đưa ra tại Quy hoạch điện VIII (4.300 MW).

Hiện Việt Nam nhập khẩu khoảng 1.000 MW điện từ Lào qua các đường dây 220 kV liên kết. Theo hiệp định giữa hai chính phủ, tổng công suất nhập khẩu từ nước này dự kiến tăng lên 5.000-8000 MW vào năm 2030.

Trong giai đoạn quy hoạch, Việt Nam có thể xem xét nghiên cứu việc trao đổi mua - bán và xuất khẩu điện sang các nước láng giềng để tăng khai thác hiệu quả công suất/sản lượng dư thừa trong một số thời điểm, đồng thời tăng cường khả năng hình thành lưới liên kết khu vực trong tương lai.