(ĐTTCO) - Moskva đang đẩy mạnh hiện diện kinh tế, an ninh và đa phương tại Đông Nam Á nhằm tranh thủ nhu cầu đa dạng hóa quan hệ đối tác của khu vực, trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung ngày càng gay gắt.

Theo các phân tích gần đây, Nga nỗ lực định vị mình như một đối tác cân bằng, tập trung mở rộng thương mại, liên kết thể chế và hợp tác quốc phòng.

Tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á tháng 10, Phó Thủ tướng Nga Alexei Overchuk kêu gọi ASEAN cùng tìm kiếm thế cân bằng mới giữa các trung tâm kinh tế toàn cầu.

Trong định hướng đối ngoại của Nga, ASEAN được coi là trọng tâm của “khuôn khổ hội nhập Á - Âu mở rộng”, gắn với các sáng kiến như BRICS, Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và Liên minh Kinh tế Á - Âu. Nga đang thúc đẩy thỏa thuận thương mại tự do giữa EAEU và Indonesia, trong khi FTA với Việt Nam đã vận hành gần 10 năm.

Về kinh tế, Nga tìm cách lấp đầy những khoảng trống trong nhu cầu của khu vực, đặc biệt về năng lượng, lương thực và phân bón. Năm 2024, ASEAN nhập khẩu khoảng 8,4 tỷ USD nhiên liệu khoáng sản từ Nga, tăng đều trong 3 năm.

Việt Nam trở thành điểm đến chính của LNG Nga, trong khi Malaysia và Việt Nam duy trì nhập khẩu than đá với khối lượng đáng kể. Nga cũng là nguồn cung phân bón chủ chốt cho Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam.

Bên cạnh năng lượng, Moskva đẩy mạnh hợp tác công nghệ và hạt nhân dân sự thông qua Rosatom, bao gồm kế hoạch xây dựng trung tâm nghiên cứu hạt nhân tại Việt Nam và dự án SMR tại Myanmar. Nga cũng tiếp tục tìm nguồn cung vi mạch và thiết bị điện tử từ Malaysia trong bối cảnh bị hạn chế tiếp cận thị trường phương Tây.

Trên lĩnh vực quốc phòng, Nga duy trì sức hút nhất định với Myanmar, Indonesia và một số nước ASEAN khác, dù chịu ảnh hưởng từ xung đột ở Ukraine. Các cuộc tập trận song phương gần đây với Myanmar và Indonesia cho thấy Moskva muốn tăng cường hiện diện hàng hải trong khu vực.

Trong bối cảnh vẫn chịu sức ép trừng phạt, Nga tìm cách duy trì vai trò tại Đông Nam Á bằng các sáng kiến linh hoạt. Xu hướng ASEAN mở rộng hợp tác đa phương có thể tiếp tục tạo dư địa cho Moskva củng cố quan hệ và thúc đẩy ảnh hưởng tại khu vực.

Ánh Vân